9-ma`ruza Mавзу: Suyuqliklarni uzatish. Nasoslar Reja

Harakatlanish turiga qarab nasoslarga bo`linadi:

1. 
   hajmiy
   
2. 
   kurakli (markazdan qochma)
   
3. 
   uyurmaviy
   
4. 
   o`qli
   

Yuritkichning aniq quvvati, nasosni ishga tushirish onida (vaqtida)gi N_yu ortiqcha yuklanishini inobatga olgan ќolda aniqlanadi.

bu erda  - quvvatning zahira koeffistienti, bu elektr yuritkichning quvvatiga qarab 2,0 dan 1,1 gacha olinadi.
Elektr yuritkichning quvvati qancha yuqori bo`lsa, koeffistient  ning qiymati shuncha kichiklashadi.
So`rish balandligi. Nasos qurilmasi nasos 1, pastki 2 va bosim hosil qiluvchi 3 idishlardan, manometr M, vakuummetr V, so`rish 4 va haydash 5 quvurlaridan tashkil topgan.
Nasosning naporini aniqlash uchun 1-1 va 0-0 kesimlari uchun Bernulli tenglamasini so`rish rejimi uchun yozamiz. Taqqoslash tekisligi deb pastki idishdagi suyuqlik sathini olamiz:
(1)
bu erda r₁ – pastki idishdagi bosim; w₁ – 1-1 kesimdagi pastki hajmdagi suyuqlik tezligi; H<sub>so`r</sub> – so`rish balandligi; w<sub>so`r</sub> – so`rish quvuridagi suyuqlik tezligi; p_{so`r</sub> – nasosning so`rish bosimi; h_so`r.yo`q - so`rish quvuridagi yo`qotilishlar.
Haydash rejimi uchun 0-0 va 2-2 kesimlari uchun tuzilgan Bernulli tenglamasi (taqqoslash tekisligi deb nasos o`qidan utgan 0-0 tekisligi olinadi) quyidagicha yoziladi:
(2)
bu erda, p<sub>uz</sub> – uzatish (haydash) bosimi; w<sub>uz</sub> – haydash quvuridagi tezlik; H<sub>uz</sub> – uzatish balandligi; w<sub>2</sub> – 2-2 – kesimdagi yuqori idishdagi suyuqlik tezligi; p<sub>2</sub> – haydash idishidagi bosim; h<sub>uz.yo`q} - haydash quvuridagi yo`qotilish.
So`rish va haydash quvurlaridagi tezlikka nisbatan pastki va yuqoridagi idishlardagi suyuqlik tezligining o`zgarishi juda kichik bo`lgani uchun, ular nolga teng (w₁=0; w₂=0).
(1) va (2) tenglamalarni hisobga olib nasosning naporini quyidagicha yozish mumkin:
(2a)
So`rish bilan haydash quvuri o`zaro teng bo`lganda, ushbu tenglikni soddalashtirish mumkin bo`ladi, ya’ni w_{so`r</sub> = w<sub>uz</sub>. Suyuqlikni geometrik uzatish balandligi esa, H<sub>g</sub> = H<sub>so`r} + H_{uz ,} bundan quyidagi tenglama kelib chiqadi:
(3)
bu erda h_{yo`q</sub>=h<sub>so`r}+h<sub>uz.yo`q</sub> - bosimning umumiy yo`qotilishi.
Agarda yuqoridagi va pastki idishdagi bosimlar teng bo`lsa, ya’ni Р<sub>2</sub>=Р<sub>1,</sub> u holda:
(4)
(3) tenglamaga binoan, nasosning bosimi, suyuqlikni geometrik balandlik H<sub>g</sub> ko`tarishga, idishlardagi bosimlar farqini, so`rish va haydash idishlardagi gidravlik qarshiliklarni engishga sarf bo`ladi.
Gorizontal joylashgan quvur orqali suv uzatilganda (H_g=0), nasos bosimi faqat qarshiliklarni engish uchun sarflanadi:
(5)
Ishlayotgan nasosning bosimini (naporini) vakuummetr H_v va manometr H_m larning ko`rsatkichlari asosida aniqlash mumkin:

bu erda h – manometr va vakuummetrlar orasida masofa.
(1) tenglamadan so`rish balandligini ko`rib chiqsak:
(6)