9-Mavzu: Antik va o‘rta asr yodgorliklari tadqiqotida O‘zbekiston arxeologiyasi yutuqlari. Reja: Antik va ilk o‘rta asr ёдгорликлари ўрганилиши тарихшунослиги

Қаля тепа ёдгорлиги. 2001 йилги археологик дала-тадқиқотлари мавсумида ЎзР ФА Я.Ғуломов номли археология институтининг Жиззах отряди воҳанинг энг улкан ва ҳозирча энг қадимги деб қайд этилган шаҳар ёдгорлиги Қалиятепанинг 2-ва 3 –рабодларида кичик ҳажмли қазув ишларини давом эттирди. Қалия тепа шаҳар харобалри Жиззах шаҳрининг шарқий кисмида, «Жиззах» автостанциядан 700 м. шимолда, Жиззах- Пахтакор магистрал йўлининг оқасида жойлашган. Қалиятепа бир-бирига узвий боглангап 6 та тугри туртбурчаксимон шаклда ги тепаликлардан иборат (1-расм). Юқорида таъкидланганидек асосий қазув ишлари 2-ва З-рабодларда ўтказилди.2-рабод шаҳристоннинг шимолий-шарқий томонида 1-рабоддан 30-35 м шимолда жойлашган. Ёдгорликнинг жанубий қисми йўл қурилиши учун бутунлай қирқиб олинган. 2-рабод гарбдан-шарққа гомон чўзилган, трапециясимон кўринишга эга ушшг умумий майдони 0,6 га.нп, баландлиги 3,5-4,0 м.ни ташкил қилади. 2-рабоднинг жанубий қирқимида тозалаш ишлари ўтказилди ва эни 3 м.га тенг шурф ташланди. Натижада 2- рабоднинг стратиграфиясигз оид маълутчотлар қўлга киритилди.
Қўрғон тепа.2002 йилги археологик қазув мавсумида Жиззах отряди Ғаллаоролуманидаги Кўрғонтепа шахар ёдгорлигида қндирув текшнришишларини ўтказди. Асосий иш 1996 йилда Қўрғонтепа шаҳристонининггарбий қисмида туширилган стратиграфик шурфни тозалашданиборат бўлди.Қўрғонтепа шаҳар ёдгорлиги Ғаллаорол тумани марказидан 2 кмжанубий-ғарбда, Сарбозор қишлоғининг шимол томонида жойлашган.Кўрғонтепа арки шаҳристоннинг жанубий-ғарб бурчагидажойлашган. Арк айланасимон шаклда бўлиб, унинг умумий майдони0,64 га.га, юқори сатҳи (39 х 36 м) 0,14 га.га тенг. Аркнинг жанубтомондаги ер сатҳидан баландлиги 17 м.га, шаҳристон сатҳиданбаландлиги 8 м.га тенг. Аркнинг жанубий-шарқ қисмида кўтармайўлак оркали чиқилган шаҳар дарвозасини ўрни сакланиб қолган.Кўргонтепанинг шарқ ва ғарб қисмида баландлиги 2-3 м.литепаликлар мавжуд. Ғарбий тепаликлардан ҳозирда фаолиятдагиқабристон сифатида фойдаланилмокда. Бу тепаликлар ўрнидаКўргонтепанинг роботлари мавжуд бўлган. Работларнинг ҳозирги пайтдан сақланиб қолган ҳудудий майдони 15 га. дан ортик. Умуманолганда эса Қўрғонтепа шахристонидан 500-600 м узокликдагимавзейларда х,ам сўнгги антик, илк ўрта, ўрта асрлар сопол идишларипарчалари кўплаб учрайди.