9-sinf Sana


Download 326.31 Kb.
bet1/10
Sana21.06.2023
Hajmi326.31 Kb.
#1644554
  1   2   3   4   5   6   7   8   9   10
Bog'liq
kimyo9 tezis 22.05



9-sinf



  • Sana : 31.03.2020

Mavzu : Xrom
O‘qituvchi: Mukarram Qodirova
Mavzu bayoni:

1

Davr raqami

4

2

Qator raqami

4

3

Guruh

VI - B

4

Tartib raqami

24

5

Atom tuzilishi

+24 ( pratonlar soni) 2e,8e,13e,1e. 1s22s22p63s23p63d54s1

6

Nisbiy atom massasi

51,996

7

Zichligi

7,19 g/sm3

8

Suyuqlanish harorati

1890 oC

9

Qaynash harorati

2680 oC

10

Yer po’stlog’idagi ulushi

0,02 %

11

Tabiatda uchrashi

FeO * Cr2O3, (Fe(CrO2)2) – xromli temirtosh

12

Kash etgan olim

L. Vaklen, 1797 yil

13

Oksidlanish darajasi

0, +2, +3, +6


Uyga vazifa: Mavzuni o’qish, savol-topshiriqlariga javob yozish
__________________________________________________________________________________

  • Sana : 02.04.2020

Mavzu : Xromning II, III va VI valentli birikmalari
O‘qituvchi: Gulandon Jumayeva
Mavzu bayoni:
Xrom o’zining +2, +3, +6 oksidlanish darajalarida barqaror birikmalarini hosil qiladi:
Cr+2O-2 ̶ xromning (II)-oksid - asosli
Cr2+3O3-2 ̶ xromning (III)-oksid - amfoter
Cr+6O3-2 ̶ xromning (II)-oksid - kislotali
2Cr + O2 = 2CrO 4CrO + O2 = 2Cr2O3
CrO + 2HCl = CrCl2 + H2O Cr(OH)2 + 2HCl = CrCl2 + 2H2O
Cr2O3 + 6HNO3 = 2Cr(NO3)3 + 3H2O Cr2O3 + 2NaOH = 2NaCrO2 + H2O
(NH4)2Cr2O7 → Cr2O3 + N2↑ + 4H2O CrO3 + 2NaOH = Na2CrO4 + H2O
CrO3 + H2O = H2CrO4 2CrO3 + H2O = H2Cr2O7
Uyga vazifa: Mavzuni o’qish, savol-topshiriqlariga javob yozish
___________________________________________________________________________________

  • Sana : 07.04.2020

Mavzu : Marganesning daviy jadvaldagi o’rni
O‘qituvchi: Gulandon Jumayeva
Mavzu bayoni:

1

Davr raqami

4

2

Qator raqami

4

3

Guruh

VII - B

4

Tartib raqami

25

5

Atom tuzilishi

+25 ( pratonlar soni) 2e,8e,13e,2e. 1s22s22p63s23p63d54s2

6

Nisbiy atom massasi

54,938

7

Zichligi

7,44 g/sm3

8

Suyuqlanish harorati

1244 oC

9

Qaynash harorati

2080 oC

10

Yer po’stlog’idagi ulushi

0,1 %

11

Tabiatda uchrashi

MnO2 – pirolyuzit, Mn3O4 – gausmanit, Mn2O3 – braunit

12

Kash etgan olim

K. Sheele, 1774 yil



Uyga vazifa: 145-146-bet o’qish, krossvord tuzish, masala
___________________________________________________________________________________

  • Sana : 10.04.2020

Mavzu : Temir
O‘qituvchi: Dilfuza Turdiyeva
Mavzu bayoni:
Elementlar davriy sistemasida joylashgan o'rni. Temir davriy sistemaning sakkizinchi guruhi yonaki guruhchasida joylashgan. Tartib raqami - 26. Kimyoviy belgisi - Fe. Nisbiy atom massasi 55,847 ga teng. d-metallar oilasiga kiradi.
Atom tuzilishi. Kimyoviy reaksiyalarda temir atomi 4s-tashqi elektron qobig'idan ikkita elektron ajratib, +2 zaryadli ionga aylanadi. Fe+2 ioni 3d-qavatdan yana bitta elektronni ajratib, +3 zaryadli ionga aylanishi mumkin. Temir +2 va +3 oksidlanish darajasiga tegishli birikmalar qatorini hosil qiladi.
Tabiatda tarqalishi. Aluminiydan keyin temir eng ko'p tarqalgan metalldir. Ayrim ma'lumotlarga qaraganda temir Yer yadrosini tashkil qiladi, bu holda temir Yer sharida eng ko'p tarqalgan metall bo'lib qoladi. Yer qobig'ida temiming massa ulushi 4,2 % ni tashkil qiladi. Temir tabiatda birikmalar holida bo'ladi. Osmon jismlari-meteoritlarda esa erkin holda uchraydi. Temirning asosiy minerallari: magnetit - magnit temirtosh Fe304, gematit - qizil temirtosh Fe203, limonit - qo'ng'ir temirtosh 2Fe203-3H20, siderit - temir shpati FeC03, pirit - temir kolchedani FeS2.
Uyga vazifa: Mavzuni o’qish, 1-2-savol, 165-bet 3-masala
____________________________________________________________________________________

  • Sana : 14.04.2020

Mavzu : Temirning eng muhim birikmalari. Temirning ishlatilishi
O‘qituvchi: Dilfuza Turdiyeva
Mavzu bayoni:

Fe + 2HCl = FeCl2 + H2↑ FeCl2 + 2NaOH = Fe(OH)2 + 2NaCl Fe(OH)2 → FeO + H2O
2FeCl3 + Fe = 3FeCl2 2Fe + 3Cl2 = 2FeCl3; 2Fe + 6H2SO4 = Fe2(SO4)3 + 3SO2↑+ 6H2O
Uyga vazifa: Mavzuni o’qish, 165-bet 4-masala
____________________________________________________________________________________

  • Sana : 17.04.2020

Mavzu : Metallarga oid masalalar yechish
O‘qituvchi: Dilfuza Turdiyeva
Mavzu bayoni:
(NH4)2Cr2O7 tuzidan laboratoriya sharoitida « Sun’iy vulqon » deb ataluvchi qiziqarli tajribani amalga oshirish mumkin. Bu tajriba uchun 5,04 g ammoniy dixromat olingan bo’lsa, n. sh. da o’lchangan hajm va qanday gaz hosil bo’ladi? Javob: 0,488 litr
Bog’dorchilikda turli xil zararli hasharotlarga qarshi ishlatiladigan “Bodros suyuqligi” ni tayyorlashda mis kuporosidan foydalaniladi. Uning 12,5 grami qizdirilganda uning massasi 4,5 g ga kamaygan bo’lsa, mis kuporosining formulasini aniqlang Javob: CuSO4 *5H2O
Uyga vazifa: 161-bet 3-masala, 165-bet 4-masalani namuna asosida yechish
___________________________________________________________________________________

  • Sana : 21.04.2020

Mavzu : O’zbekistonda metallurgiya. Cho’yan ishlab chiqarish
O‘qituvchi: Dilfuza Turdiyeva
Mavzu bayoni:
O‘zbekistonda metallurgiya sanoati, asosan, Bekobodda joylashgan bo‘lib, Bekobod metallurgiya zavodida qora metall mahsulotlari: po‘lat va cho‘yan ishlab chiqariladi.
Domnada quyidagi kimyoviy jarayonlar sodir bo‘ladi:
1) koksning bir qismi yonib, CO2 hosil qiladi: C + O2 →CO2
2) yuqori haroratda CO2 koks bilan ta’sirlashib, CO ga aylanadi: CO2 + C → 2CO↑
3) CO temir rudasini erkin temirgacha qaytaradi:
Fe2O3 * nH2O →Fe2O3 + nH2O (500—700 °C)
3Fe2O3 + CO → 2Fe3O4 + CO2↑ (450—500 °C)
Fe3O4 + CO → 3FeO + CO2↑ (500—700 °C)
FeO + CO → Fe + CO2↑ (700—800 °C)

  • Cho’yandan tayyorlangan ayrim buyumlarni qanday boshqa arzonroq zamonaviy xomashyolardan tayyorlash mumkin?

  • Ularning qanday afzalliklari bor?

Uyga vazifa: Yuqoridagi savollarga javob yozish
____________________________________________________________________________________

  • Sana : 24.04.2020

Mavzu : Po’lat ishlab chiqarish
O‘qituvchi: Dilfuza Turdiyeva
Mavzu bayoni:
Xalq xo‘jal igida eng ko‘p ishlati ladigan po‘lat, asosan, cho‘yanni qayta ishlab olinadi. Po‘lat olish jarayoni-ning asosiy mohiyati cho‘yan tarkibidagi uglerodni kamaytirish hamda oltingugrt, fosfor, kremniy, marganes-larni iloji boricha yo‘qotishdaniboratdir. Buning uchun havo kislorodi yordamida temirning ma’lum bir qismi oksidlanib, temir (II)-oksidiga va hosil bo‘lgan temir (II)-oksidi yordamida cho‘yan tarkibidagi qo‘shimchalar oksidlanadi.
2Fe + O2 → 2FeO + Q 5FeO + 2P → 5Fe + P2O5 + Q 2FeO + Si → 2Fe + SiO2 + Q FeO + Mn → Fe + MnO + Q FeO + C → Fe + CO↑ + Q
Uglerod CO va CO2 gazlari ko‘rinishida chiqarib yuboriladi. Kremniy, marganes va boshqa metallarning oksidlari shlak tarkibiga o‘tadi. Oltingugurt — cho‘yan tarkibida FeS ko‘rinishda bo‘ladi va u CaO yordamida CaS shakliga o‘tadi. Fosfor esa cho‘yan tarkibidagi fosforni oksidlanishida hosil bo‘lgan P2O5 ni ohak bilan ta’sirlashuvi natijasida hosil bo‘lgan Ca3(PO4)2 shaklida shlak tarkibiga o‘tadi.
FeS + CaO = CaS + FeO 3CaO + P2O5 = Ca3(PO4)2
To‘yingan cho‘yandan po‘lat olish jarayoni kislorod konvertori, marten pechi yoki elektr yoyi pechlarida amalga oshiriladi. Bekobod metallurgiya zavodida marten usulidan foydalaniladi.

Download 326.31 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
  1   2   3   4   5   6   7   8   9   10




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling