9-sinf Sana

Uyga vazifa: Darslikning 139-sahifasidagi 1- va 4-savollarga javob yozish
____________________________________________________________________________________

• 
  Sana : 22.05.2020
  

Mavzu : Davriy qonun va elementlar davriy sistemasining ahamiyati
O‘qituvchi: Dilfuza Turdiyeva
Mavzu bayoni:
Davriy qonun kashf qilingunga qadar moddalar va ular orasidagi o‘zaro tabiiy bog‘liqlik Al Farg‘oniy, Abu Rayhon Bеruniy kabi allomalarimiz tomonidan turli usullar bilan izohlashga harakat qilingan. M.V.Lomonosov, I.Dеbеrеynеr, L.Mеyеr, U.Odling, J.Nyu lеnds, J.Dyuma, A.Shankurtua kabi ensiklopеdist olimlar moddalar va ular orasidagi tabiiy bog’liqlikni izohlashga harakat qilinganligi tarixiy manbalarda qayd etilgan. 1869- yilda D.I.Mеndеlеyеv tomonidan davriy qonun ta’riflangan vaqtda 63 ta kimyoviy elеmеnt mavjud edi. Hozirgi kunda ma’lum bo‘lgan 118 ta kimyoviy elеmеntning
55 tasi davriy qonun va davriy jadval asosida kashf qilingan.
Davriy qonun : « Oddiy jismlarning, shuningdek, elementlar birikmalarining shakli va xossalari element-lar atom massasining qiymatiga davriy ravishda bog’liq bo’ladi ».
Davriy qonunning yangi talqini : « Kimyoviy elementlar va ular hosil qilgan moddalarning xossalari atom yadrolari zaryadlariga davriy ravishda bog’liq bo’ladi ».

Mustahkamlash : 1. Davriy jadval asosiy guruhchalarida yadro zaryadi ortgan sari, qoidaga ko’ra atom radiuslari: Javob: kamayadi
2. Metallmasslik xossasi nisbatan yaqqol ko’rinadigan 2-davr elementi Javob: kislorod
3. Davriy jadvalda davrlarida atom yadrosi zaryadi ortgan sari nima o’zgarmaydi?
Javob: elektronlarning umumiy soni
4. Quyidagi elementlar qatorida Na → Mg → Al → Si → Cl Javob: metallik xossasi susayadi
Uyga vazifa: 1. Elementlar davriy sistemasi haqidagi tushunchalaringini bayon qiling. Davriy qonunning dastlabki va zamonaviy ta’riflarini izoh bering (K va Ar misolida).
2. Tartib raqami 18 va 21 bo’lgan elementlarning elektron konfiguratsiyasini yozing.

Narbayeva F.K.