9i-s-20 guruh talabasi Toshmurodov Dilmurodning Pul va banklar fanidan tayyorlagan mustaqil ishi Mavzu: Kreditlash faktorining shakli Kreditga bo’lgan talab qaysi usulda va muddatda, kim tomondan qondirilishiga va qarz oluvchilarga taklif qilinishiga qarab, kredit bir necha tur va shakllarga bo’linadi - Kreditga bo’lgan talab qaysi usulda va muddatda, kim tomondan qondirilishiga va qarz oluvchilarga taklif qilinishiga qarab, kredit bir necha tur va shakllarga bo’linadi
- Qisqa muddatli kreditlash;
- O’rta muddatli kreditlash;
- Uzoq muddatli kreditlash.
Qisqa muddatli kreditlashda kreditlar bir necha oylardan bir yilgacha bo’lgan muddatga beriladi. Bu turdagi kreditlar ishlab chiqarish aylanma fondlari va muomala fondlarining doiraviy aylanishining uzluksizligini ta’minlaydi.Bizga malumki, aylanma fondlarning doiraviy aylanishi deyarli barcha ijtimoiy ishlab chiqarish sohalarida bir yil va undan kamroq vaqt davom qiladi. Bir yil fondlaraylanishining tabiiy o’lchovi sifatida xizmat tiladi. Shuning uchun ham bir yil qisqa va uzoq muddatli kreditlashning chegarasi bo’lib xizmat qiladi. - Qisqa muddatli kreditlashda kreditlar bir necha oylardan bir yilgacha bo’lgan muddatga beriladi. Bu turdagi kreditlar ishlab chiqarish aylanma fondlari va muomala fondlarining doiraviy aylanishining uzluksizligini ta’minlaydi.Bizga malumki, aylanma fondlarning doiraviy aylanishi deyarli barcha ijtimoiy ishlab chiqarish sohalarida bir yil va undan kamroq vaqt davom qiladi. Bir yil fondlaraylanishining tabiiy o’lchovi sifatida xizmat tiladi. Shuning uchun ham bir yil qisqa va uzoq muddatli kreditlashning chegarasi bo’lib xizmat qiladi.
- Qisqa muddatli kreditlar o’z tabiatiga qarab quyidagi turlarga bo’linadi:
- 1) kreditlash ob’ektlarining iqtisodiy mohiyatiga qarab:
- *tovar moddiy boyliklari uchun beriladigan kreditlar;
- *ishlab chiqarish xarajatlari (mahsulotning yangi turini o’zlashtirish, mavsumiy xarajatlarni amalga oshirish bilan bog’liq xarajatlarni) uchun beriladigan kreditlar;
- *hisob-kitoblarni amalga oshirish uchun beriladigan kreditlar (akkrediv ochilganda, tayyor mahsulotni jo’natganda va boshqa hollarda).
2) To’lash muddatiga qarab: 2) To’lash muddatiga qarab: - *muddatli, muddati kechiktirilgan va muddati o’tib ketgan kreditlar.
3) Kreditni to’lash manbalariga qarab: - *qarz oluvchining o’z mablag’lari hisobidan;
- *garant mablag’lar hisobidan;
- *yangi kreditlar jalb qilish hisobidan.
4) Ta’minlanganlik tamoyilining amal qilishiga qarab: - *to’g’ridan-to’g’ri ta’minlanganlikka ega bo’lgan kreditlar;
- *egri (biror korxona va tashkilot vositasida) ta’minlanganlikka ega bo’lgan kreditlar;
- *ta’minlanmagan kreditlar.
5) To’lanadigan foiz darajasiga qarab: 5) To’lanadigan foiz darajasiga qarab: - *o’rtacha (normal) foiz stavkali;
- *yuqori foizli;
- *past foiz stavkali;
- *foizsiz kreditlarga bo’linadi.
O’rta muddatli kreditlar asosan bir yildan besh yilgacha bo’lgan muddatga beriladi. - O’rta muddatli kreditlar asosan bir yildan besh yilgacha bo’lgan muddatga beriladi.
- Uzoq muddatli kreditlashda kreditlar besh yildan ortiq muddatga beriladi. Uzoq muddatli kreditlar asosan asosiy fondlarni takror ishlab chiqarish va ular bilan bog’liq sohalarni ta’minlashga ishlatiladi. Hozirgi davrda uzoq muddatli kreditlar banklar tomonidan juda kam miqdorda berilsada, ular kapital qo’yilmalarini, loyihalarni moliyalashtirishning asosiy manbai sifatida davlatimiz iqtisodini rivojlantirishda katta ahamiyat kasb etmoqda.
Uzoq muddatli kreditlar xo’jalik tashkilotlari tomonidan quyidagi ob’ektlar uchun jalb qilinishi mumkin: - Uzoq muddatli kreditlar xo’jalik tashkilotlari tomonidan quyidagi ob’ektlar uchun jalb qilinishi mumkin:
- qayta tiklashga kapital xarajatlarni amalga oshirish uchun;
- harakatdagi asosiy fondlarni kengaytirish va moderinizatsiya qilish bilan bog’liq xarajatlar uchun;
- yangi qurilish va qo’shimcha yuqori samarali tadbirlar bo’yicha xarajatlarni amalga oshirish uchun;
- yangi fan, ilmiy texnika sohasida tadqiqodlar olib borish va yutuqlarini ishlab chiqarishga joriy qilish uchun va boshqalar.
Hozirgi vaqtda bir yil muddatga beriladigan kreditlardan tijorat xarakteridagi - Hozirgi vaqtda bir yil muddatga beriladigan kreditlardan tijorat xarakteridagi
- faoliyatini amalga oshirish, agrar sektorda va investitsiyalarni talab qiluvchi innovatsion jarayonlarni kreditlashda keng foydalanilmoqda.
- Uzoq muddatli kreditlar o’rta muddatli kreditlar kabi asosiy fondlar harakatini ta’minlaydi va ular kredit resurslarning katta hajmi bilan ajralib turadi. Uzoq muddatli kreditlar 3 yil-dan 5 yil muddatgacha, davlat tomonidan tegishli moliyaviy kafolatlami olgan holda, kreditning muddati 10 yil va undan ortiq muddatga uzaytirilishi mumkin
Do'stlaringiz bilan baham: |
