А. А. Медатов, М. З. Носиров, М. К

Таянч тушунчалар: read(ln), write(ln), if, begin … end, label, goto.


Адабиётлар: [1],[2],[3],[5],[6],[7],[8],[9],[10]
Турбо Паскаль мухитида ишлаш
Режа:
1. Turbo Pascal дастурлар пакети.
2. Turbo Pascal га кириш.
3. Turbo Pascal муҳитининг менюлар системаси.
1. Turbo Pascal ҳақида маълумот.
Турбо Паскаль дастурлашнинг интеграллаштирилган муҳитига (ИМ) эга. У ойна муҳарририга, компиляторга, компановкачисига, отладчикига ва маълумотлар системасига эга. Бу дастурлар мажмуи ёрдамида Турбо Паскаль тилида дастурларни ёзиш, таҳрирлаш, компиляция қилиш, компановка қилиш, дастурнинг бажарилишини ва бошқа вазифаларнинг бажарилишини таъминлайди. ИМ даги ҳисоблаш жараёнини бошқариш клавиатура тугмачалари ва сичқонча ёрдамида диалог ойналари ёки меню системалари орқали амалга оширилади.
ИМ turbo.exe файлида жойлашган бўлади. ИМ дан ташқари компилятор ҳам бўлиб, у tpc.exe файлида жойлашган бўлади.


2. Turbo Pascal га кириш.
ИМ га кириш учун turbo.exe файлини ишга тушириш кифоя. Turbo.exe ишга туширилганда ойнанинг юқори қисмида File, Edit, Search, Run, Compile, Debug, Tools, Options, Window, Help  бош менюси хосил бўлади. Қуйи қисмида эса F1 Help, F2 Save, F3 Open, Alt+F9 Compile, F9 Make, Alt+F10 Local menu  кўрсатма сатр кўринади.

C:\PROGRAMS\BP7\BIN\TURBO.EXE
File Edit Search Run Compile Debug Tools Options Window Help
╔═[■]═════════════ NONAME00.PAS ═══════════════1═[↕]═╗
║ ▲
║ ▓
║ ▓
║ ▓
║ ▓
║ ▓
║ ▓
║ ▓
║ ▓
║ ▓
║ ▓
║ ▓
║ ▓
║ ▓
║ ▼
╚═══════ 1:1 ════◄■ ▒▒▒▒▒▒▒▒▒▒▒▒▒▒▒▒▒▒▒▒▒▒▒▒▒▒▒▒►─┘
F1 Help F2 Save F3 Open Alt+F9 Compile F9 Make Alt+F10 Local menu
2 - расм


3. Turbo Pascal муҳитининг менюлар системаси.
Turbo Pascal менюсининг энг асосийлари билан танишиб чиқайлик. Ойнанинг юқори қисмида жойлашган бош меню қуйидагилардан иборат:

File  файллар билан ишлаш;

Edit  таҳрирлаш;
Search  қидириш;
Run  бажариш;
Compile  компиляция;
Debug  отладка;
Tools  инструментал воситалар;
Options  параметрлар;
Window  ойна;
Help  ёрдам.
Ушбу менюлар ҳар бирининг ўз қисм менюлари бўлиб, улар шу меню функциялари ишини бажаради.