А. А. Медатов, М. З. Носиров, М. К

begin
writeln;
for i:=1 to 3 do writeln(m1[i]:2:3,’ ‘, m2[i]:4:3);
for j:=1 to 3 do
for i:=1 to 2 do
write(r[j,i],’ ‘);
end.

Турбо Паскаль тилида var сўзи ёрдамида эълон қилинган ва битта сатрга жойлашган жадвал элементларининг бирини иккинчисига нусхалаш мумкин, лекин иккинчи сатрда эълон қилинган, бир хил типли ва индекслар сони тенг бўлса ҳам уларни бирини иккинчисига нусхалаш мумкин эмас.

type орқали эълон қилинган жадвалларда эса жадвал элементларининг тури ва индекслари бир хил бўлган элементларни бирини иккинчисига нусхалаш мумкин.
Масала.
Элементлари ҳақиқий сонлардан иборат бўлган икки ўлчовли жадвал берилган. Шу жадвал ҳар бир сатри элементларининг йиғиндиси ва ўрта арифметикларини топинг.


program jadval;
type
a=array[1..3,1..4] of real; {а исмли икки ўлчовли жадвал}
var
t,p:a; {t ва p жадвал а жадвал сифатида}
i,j:integer; s,ort:real;
begin
for i:=1 to 3 do
for j:=1 to 4 do
begin write(‘t[‘,i,’,’,j,’]=‘); readln(t[i,j]); end;
for i:=1 to 3 do
begin
s:=0;
for j:=1 to 4 do s:=st[i,j];
writeln(i,’ сатр йиғиндиси =‘,s);
end;
p:=t;
for i:=1 to 3 do
begin
ort:=0;
for j:=1 to 4 do ort:=ort+p[i,j];
writeln(i, ‘сатр ўрта арифметиги=‘,ort);
end;
end.


Мустахкамлаш учун саволлар:
1. Икки ўлчовли жадвални тушунтиринг.
2. Икки ўлчовли жадвалнинг бичими.
3. Икки ўлчовли жадвалга мисол келтиринг.


Таянч тушунчалар: Икки ўлчовли жадвал, икки ўлчовли жадвалнинг ўлчами, икки ўлчовли жадвалнинг бичими, жадвални эълон қилиш, жадвал константа.


Адабиётлар: [1],[2],[6]
Берилмаларнинг структураланган типлари.

Режа:
1. Тўпламлар.

2. Ёзув типлар.

1. Паскаль тилида берилган иҳтиёрий тўплам ва унинг элементлари билан ҳам иш кўриш мумкин. Тўплам элементларининг сони 256 тадан ортиб кетмаслиги талаб қилинади. Тўплам элементларида ord функцияси 0 дан 255 гача бутун сонли қиймат беради.

Тўплам типини эълон қилишда set of ёрдамчи сўзларидан фойдаланилади ва бу сўзлардан кейин диапазон типи ёки саноқли типлардаги каби тўплам элементлари эълон қилинади. Тўплам типида ҳам константалардан фойдаланиш мумкин.
Масалан: