А д м а д ж о н с о л и е в, а б д у м а л и к у с м о н о в

у з и г а
х и з м а т килпши ва б ошка р и в о ж л а н г а н товар сотиш усул- 
л ари, товар у р а м а л а р и н и х а р и д о р л а р г а кенг микёсда а х б ор от ­
л а р беришга к а рат и ш, м ос ла ш т и р и л г а н бахо сиссатини 
олиб 
бориш, д у к о нл а р ички р е к ла мас и, к у ш и м ч а х и зма т ла р н и ку- 
п айтириш, т ал а б н и р а г б а т л а н т и р и ш к а б и л а р киради. М ер ч ен ­
д ай з и н г в оситалари ва т а д б и р л а р и д у кон савдо ма йд о н ла ри-
д а н тула ф о й д а л а н и ш ва кщори д а р а ж а д а р ен та б ел ли кк а эри- 
шишни кузда тутади. М а с а л а н , з а м ои а ви й « С уп е р м а рк е т » л ар да
савдо фаол и ят и н ин г му в аф ф а ^ и я т и , кайси товар унинг ассор- 
тиментиг а кушилг анлиги, ^ а е р д а ва ц а н да й цуйилганлиги, т о ­
в а р булимининг ж о й л а ш и ш и , х а р и д о р л а р х а р а к а т и ( ок ими ) н и нг
с а в д о ма йд о н ид а у ю шт ири ли ши х а м да и стеъ мол чи л ар исихоло- 
г иясини билиш к а б и л а р г а боглиц. Н а т и ж а д а хар бир метр сав­
д о ма й д он ид а к у рс ат и ла ёт г ан т о в а р л ар ва доимо дуконнинг 
ж а м и ■
с а вд о ма йд он ид а и с а м а р а л и р о к фо йд а л а н и ш туррисида 
суз боради.
С а в дод аг и ма ркети н г буйича 
мута хасс ис 
(мерче ндайзер) 
бозорни, товарни, р е н т а б ел ли к м а с а л а л а р ин и , фойда 
ва бош- 
цари шн и яхши билиши т а л а б этилади. Товарни и шл а б ч и ^ а р и щ 
технологиясини ва ундаги у з г ар и шл а р н и билиши керак. 
М е р ­
ч ен да йз е р доимо куз олдида товарни ф а ^ а т бахосидаги ф а р^ -
д ан ги н а (у л г уржи си г а олинган ва ч а ка н а с иг а сотилаётган) ф о й ­
д а к е ли ши эмас, б а л ки унинг купро^ а й л ан иш и д ан
ва 
са вдо 
майдонида узлуксиз булишига хам б ог ли ^ булади. Маркетинг- 
даг и савдо сиёсати доимо ривожла ни б , янги-янги ш а кл ва ус- 
л у б л а р н и я р а т и б туради.
М ас а л а н , Японняд а х а р и д о р л а р б илан и ш л аш г а куп а ^ а м и я т
берилади. «Х аридор—подшо, унинг хамма хохиши бажарилиши 
шарт» дег ан «тилла ^ои д аг а» куичилик к о м и а ни ял а р риоя хн* 
лади, Токиодаги « Ма ц уя » номли универсал мо л л а р д уконида 
«сотувчи к и з л а р хар бир кириб ке л а ёг га н х ари д ор г а ярим эги- 
либ, у ха р и д к п л га н да н кейин эса, яна тулиц букулиб та ъ зи м 
^ и л и ш л а р и о датг а киритилган.
З а м о н а в и й хари д ор товарни бозордаги сотиш ж а р а ё н и д а
70

---

ва унинг и шл ат ил иш и д а в р ид а туг дирилган ^ у л а й л и к л а р г а —• 
сервисга к а тта а х а м и ят бермоцда. Р и в о ж л а н г а н м а м л а к а т л а р д а
янгидан- янгн сотиш у с у л л а р и — в ид е о ж у р на л л а р , видеомагнито- 
фо н л а р ва к ом пь ют е рл а р о рц а л и «Телемаркет», « Р а д и о м а р к е т »
ка т е л ефо н л ар билан т о в ар л ар савдо ^ ил иш кенгайиб бормоцда.