А. Э. Тангиров бизнес ижроси ва

йўқотишлар турлари 
Т/н 
Йўқотишлар 
номи 
Мақсад 
Тушунтириш  
1 
Ускунанинг 
бузилиши 
оқбатида 
йўқотишлар 
0 
Ускуналарнинг 
бузулиши 
оқбатида 
юзага 
келадиган 
йўқотишларни бутунлай бартараф 
қилиш. 
2 
Ускуналарни 
қайта 
ишга 
тушириш 
ва 
созлаш туфайли 
юзага 
келадиган 
йўқотишлар 
Минималаштириш 
Жиҳозни 
созлаш 
вақтини 
минималлаштириш, хусусан, қайта 
ишга 
тушириш 
"якка 
қайта 
тушириш" даражасига етказиш (10 
дақиқадан кам давом этади) ва 
ускунани созлаш бўйича ишларни 
нолгача камайтириш. 
Ускуналар 
тезлигининг 
пасайиши 
туфайли 
йўқотишлар 
0 
Ускунанинг паспорт техник 
тавсифлари 
ва 
унинг 
ҳақиқий 
ишлашининг ўртасидаги фарқни 
нолга келтиринг. Ускунани янгилаш 
орқали 
унинг 
ишлаш 
паспорт 
тезлигидан оширишга эришиш. 
4 
Ускуналар 
қисқа муддатли 
тўхтаб қолиши 
натижасида 
йўқотишлар 
0 
Ускуналарнинг қисқа муддатли 
тўхташлари 
туфайли 
юзага 
келадиган йўқотишларни бутунлай 
бартараф қилиш керак. 
5 
Брак ва қайта 
ишлаш 
туфайли 
йўқотишлар 
0 
Ускуналар 
туфайли 
юзага 
келадиган браклар ва қайта ишлаш 
натижасида 
юзага 
келадиган 
йўқотишлар 
амалда 
нолга 
туширилиши керак 

---

84 
6 
Ускунани ишга 
туширишдаги 
йўқотишлар 
Минималаштириш 
Ускуналарни 
ишга 
туширишдаги 
йўқотишларни 
минималлаштириш. 
 
ТРМ тизмининг мақсади ускуналардан фойдаланиш 
самарадорлигини ёмонлаштирадиган олти турдаги йўқотишларни 
камайтиришга қаратилган. 
“СИФАТ ТЎГАРАКЛАРИ” ТИЗИМИ 
“Сифат тўгараклари” тизими - бу нафақат такомиллаштиришга, 
балки такомиллаштиришни ўрганишга ёрдам берадиган тизим. 
Қуйидаги сифат тўгаракларига ажратилади: 
1) ишлаб чиқаришни такомиллаштириш ва корхонанинг 
ривожланишига қўшган ҳиссаси, 
2) ҳурмат асосида иш жойида муносиб ва қувончли муҳит 
яратиш; 
3) 
инсон 
қобилиятининг 
намоён 
бўлиши 
ва 
унинг 
имкониятларини аниқлаш учун қулай муҳит яратиш. 
Сифат тўгараклари мақсад ва вазифалари 
Сифат тўгараги - бу ишларни мустақил равишда бажарадиган 
(сифат, хавфсизлик, қийммага тааллуқли ишлар) унча катта бўлмаган 
гуруҳ (лекин корхонанинг ягона маъмурий тизими доирасида 
ишлайдиган) кичик гуруҳ (камида уч ва 12 кишидан кўп бўлмаган) 
бир иш жойида (раҳбар ва бўйсунувчилар бир бутун) фаолият 
кўрсатади. 
Сифат тўгаракларни ташкил этишнинг асосий мақсади - 
рақобатда ғалабани таъминлаш ва корхона фойдасини ошириш. 
Фойдаланиш хусусиятлари. Сифат тўгаракларини ташкил этиш 
ва уларнинг ишларида иштирок этиш мажбурий бўлмаслиги керак. 
Сифат тўгаракларига юкланган вазифаларни муваффақиятли бажариш 
учун, аввало, раҳбариятнинг оддий ишчиларга бўлган муносабати 
ўзгариши керак. 
PDCA циклини 
PDCA цикли (Plan-Do-Check-Act: режа-бажар-текшириш-
ҳаракат қилиш) Муқобил номлари: Шухарта-Демин цикли, Деминг 
ғилдираги, чунки цикл босқичларининг визуал думалоқ график 
талқини. 
Хусусиятлар. 
Аввало, 
Шухарта-Деминг 
цикли 
японлар 
такидлаганидек учта асосий "душманлар"и мавжуд: йўқотиш, 

---

85 
номувофиқлик ва мантиқсиз ҳаракатлар билан курашишга қаратилган 
{muda., mura, muri — японча).