A. R. Jo‘raev, A. M. Shoimov, J. E. Pardaboev

2-rasm. Hovli dizayni. 
Rang va ranglar uyg`unligi ba`zan biz buyumni ranglar bog`i 
sifatida, keyin esa hajm sifatida idrok etamiz. Rang va ranglar 
uyg`unligi juda aktiv bo`lishi, shaningdek neytral bo`lishi kishini 
hushyor qilishi yoki zaiflashtirishi ham mumkin. Rangni idrok etish 
ma`lum darajada sub`ektivdir. 
Nazorat savollari: 
1. Dizayn tushunchasi. 
2. Kompozitsion yaxlitlik tushunchasi. 
3. Garmonik forma tushunchasi. 
24-MAVZU. TAYYORLANGAN BUYUMLARNI 
LOYIHALASH VA KONSTRUKSIYALASH 
 
Tayanch so’zlar: interyer, buyum, loyihalash, konstruksiyalash, 
gotika, kompozitsiya, uslub, badiiy loyihalash. 
24.1. Uslub, interyer, mahsulotlarni loyihalash va 
konstruksiyalash. Dizayn yo‘llari va bezash
Buyumning tashqi formasi. Avvalo buyum formasining 
xarakteristikasini qarab chiqamiz, bunda uning har qanday amaliy va 

---

203 
estetik mazmunini istisno qilamiz. Eng oddiy formalar bular bizga 
ma`lum bo`lgan asosiy geometrik shakllar: parallelepiped, prizma, 
silindr, konusdir. Buyumning formasi simmetrik va asimmetrik 
bo`lishi mumkin. Simmetriya-bizga tanish bo`lgan termin. Shuni 
eslatib o`tamizki, simmetriya faqat elementar buyumgagina emas, 
balki bir necha qismlardan tashkil topgan buyumga ham xos bo`lishi 
mumkin. Simmetriyaning ikkita asosiy turi ko`zguli va o`qli 
simmetriyalar ma`lum. Odamning figurasi –ko`zguli simmetriyaga 
misoldir. Bu xildagi simmetriyani ko`zguli simmetriya deb atashning 
sababi shuki, o`rta chiziqqa nisbatan inson gavdasining har ikkala 
yarmi xuddi ko`zguda aks etganday bo`ladi. Simmetriyaning bu 
xodisasi yuzaga nisbatan bo`lib, u simmetriya yuzasi deb ataladi. 
1-rasm. Interyer, mahsulotlarni loyihalash va