A sh. Shorustam ov, R. Y. Abdullayev

8 .6 . Elektr poyezdlar
E le k trla s h tirilg a n t e m i r y o ‘lla r n in g s h a h a r a t r o f q a tn o v la r id a
m o to rli va t i r k a m a e le k tr v a g o n l a r d a n tash k il to p g a n e le k tr 
p o y e z d la r i ish la tila d i. H a r b ir m o t o r - v a g o n n i n g q u v v a ti b ir 
yoki ikki t i r k a m a v a g o n n i olib y u rish g a m o 'lja lla n g a n . Y o 'lo v -
c h i l a r o q i m i n i n g m iq d o r la r ig a q a r a b e le k tr p o y e z d 4, 6, 8, 10 
va 12 v agonli qilib tu zilad i. O 'z g a r m a s tokli lin iy a la rd a Э П 1 ,
Э Р 2 , Э Р 2 2 r u s u m li, o 'z g a r u v c h a n tokli lin iy a la rd a Э Р 9 Р va 
Э Р 9 М ru s u m li e le k tr p o y e z d la r ishlatiladi.
E le k tr p o y e z d l a r d a y o 'l o v c h i l a r n i tu s h i r i s h va c h i q a r i s h
o d a t d a , b a l a n d p l a t f o r m a l a r o rq a li b ajarila d i. Э Р 2 va Э Р 9
e le k tr p o y e z d v a g o n la ri z i n a l a r b ila n j i h o z l a n g a n b o 'l i b , past 
p la tfo rm a li te m i r y o 'l u c h a s tk a la r id a q o 'l l a n i s h i m u m k in .
Э Р 1 , Э Р 2 , Э Р 2 2 va Э Р 9 ru s u m li e le k tr p o y e z d la r n in g
m o t o r - v a g o n l a r i d a t o ' r t t a d a n t o r t u v c h i e l e k t r d v i g a t e l l a r i
o 'r n a t il g a n . E le k tr p o y e z d la r n in g e le k tr u s k u n a la r i e l e k t r o v o z ­
n in g u s k u n a la r i kabi b o 'lib , y o 'l o v c h i l a r u c h u n j o y m a y d o n in i 
k a tta la s h tir is h m a q s a d i d a u l a r k u z o v ostiga va q i s m a n v a g o n
t o m ig a o 'r n a t il g a n b o 'la d i.
E le k trla sh tirilg a n u c h a s tk a l a r h u d u d i d a p o y e z d la r k o n ta k t 
t a r m o g ' i d a n q u v v a t l a n a d i , u s h b u u c h a s t k a l a r d a n t a s h q a r i d a
esa, to rtis h d v igatellari q u v v a tn i a k k u m u l a t o r b a ta r e y a la r id a n
o la d i. 
1 9 7 5 - y ild a n R ig a s h a h r id a g i v a g o n q u r i s h z a v o d i d a
t a y y o r la n g a n 14 v agonli o 'z g a r m a s to k d a ish la y d ig a n Э Р 2 0 0
ru su m li e le k tr p o y e z d 200 k m / s o a t konstruksiyaviy tezlik bilan 
( 8 . 8 - r a s m ) y u q o r i t e z l i k l i n i y a l a r i d a y o ' l o v c h i l a r t a s h i s h
u c h u n x iz m a t q ilm o q d a .
145

---