A sh. Shorustam ov, R. Y. Abdullayev

q ilib ballast q a t la m ig a o d k a z i s h , sh p allarga relslarni o d n a t i s h va 
y o d n i n g m u n t a z a m k e n g lig in i t a ’m in la s h u c h u n x iz m a t qiladi. 
R e ls osti a so sig a sh p a lla r d a n tashqari k o bpriklar va strelkali 
o d k a z g i c h l a r n i n g s h p a l - b r u s l a r i , y a r im s h p a l k o d i n i s h i d a g i  
t a y a n c h l a r , y a x l i t p l i t a va r a m a l a r h a m k ir a d i. 
S h p a l l a r  
m u s t a h k a m , e la s tik , a r z o n va ele k tr to klariga y e ta r lic h a qar- 
sh ilik k a e g a b o d is h i kerak. S h p a l m ateriali sifa tid a yog ^ o ch , 
t e m i r - b e t o n va m e t a ll ishlatiladi.
77

---

D u n y o a m a liy o t id a t c m ir y o 'lla r d a m a x s u s m o y li a n t is e p -  
tiklar bilan sh im d ir ilg a n y o g ‘o c h sh p allar k o 'p ishlatiladi. Bu 
s h p a l l a r n i n g a f z a l l i g i u l a r n i n g y c n g i l l i g i , e l a s t i k l i g i , o s o n  
ta y y o r la n ish i va m a h k a m l a s h o s o n lig i h a m d a relsli ele k tr zanjir 
toklariga q a r sh ilig in in g kattaligidir. Y o g ' o c h s h p a lla r n in g k a m - 
ch ilig i ularn in g 
q isq a m u d d a t ( 1 5 — 18 yil) x iz m a t qilishi va, 
a s o s a n , yu q or i sifatli y o g ' o c h (qar a g 'a y , a r c h a , ignabarglilar, 
a y r im ho lla r d a kedr, q a r a g ‘ay kabilar) sarflanishidir.
K o ‘n d a la n g k e sim shakli b o ' y i c h a y o g ' o c h sh p alla r ikki 
turda tayyorlanadi: A turdagi 4 t o m o n i d a n arralangan qirqm a 
sh p alla r ( 5 . 2 9 - r a s m ) va В turdagi brus k o ‘r in ish id a gi, faqat 
ustki va o stk i t o m o n i a rralanga n sh pallar.