Абдухалилов Дилшодбек Корабоевич худудий электр энергетикасини равожлантириш монография Андижон 2023 Абдухалилов Д. К. Худудий электр энергетикасини равожлантириш: монография

HULOSA.


Hududiy elektr energetikasini ravojlantirishda
yuqori kuchlanishli chuqur kirish tarmoqlarini va o‘rni

Davlatning rivojlanish darajasini belgilab beradigan asosiy ko‘rsatkichlaridan biri bu energetik jixatdan rivojlanganligi bilan bog‘liqdir. Taraqqiyotning jadal ravishda rivojlanib borilishi natijasida, bugungi kunda, halq xo‘jaligi, qishloq xo‘jaligi, sanoat mashinasozlik va ishlab chiqarishning barcha soxalarida yangidan-yangi inavvatsion texnologiyalarni qo‘llanishi sababli, elektr energiyasiga bo‘lgan talab ortib bormokda. Shundan kelib chiqib, elektr energiyasiga bo‘lgan talab, boshqa turdagi energiyalarga qaraganda yildan - yilga oshib bormoqda.

Shaharlarning ortishi va elektr energiyasining iste’mol qilish dinamikasini taxlil qiladigan bo‘lsak, zamonaviy jamiyat rivojlanishining o‘ziga xos xususiyati shaharlar soni va shahar aholisining jadal ortishi bilan bog‘liqdir. Shaharla va ularning hududlarida bunday ortish elektr energiyasi iste’molining sezilarli darajada oshishiga olib keladi.
Shahar elektr ta’minotining zamonaviy va kelajakdagi rivojlanishining asosiy xarakterli xususiyatlaridan biri bu yangi qurilayotgan shaharlarda yuqori kuchlanishli chuqur kirish tarmoqlari (CHKT) va podstansiyalarning tadbiq qilinishi natijasida energiya yo‘qotishlari kamayadi, materiallar sarfi pasayadi, oraliq tarmoq ulanishlari soni qisqaradi, hamda elektr qabul qiluvchilarning ishlash rejimi yaxshilanadi.
Shahar elektr ta’minoti tizimining zamonaviy va kelajakdagi rivojlanishining asosiy xarakterli xususiyatlaridan biri bu yangi qurilayotgan shaharlarda yuqori kuchlanishli chuqur kiritilgan tarmoqlari va podstansiyalarning tadbiq qilinishi natijasida energiya yo‘qotishlari kamatirish, materiallar sarfi pasaytirish, oraliq tarmoq ulanishlari sonini qisqartirish, hamda elektr energiya iste’molchilarning ishlash rejimi yaxshilash hisoblanadi [1].
Chuqur kirish tarmoqlarini qo‘llanilishida quyidagi omillarga axamiyat beriladi:
- shahar turar - joy massivlarining cheklangan erkin hududi va yuqori qurilish zichligi;
- elektr magnit maydoni va shovqinlarning inson salomatligiga ta’siri;
- elektr tarmoqlari tuzulmalarining estetikasi.
Chuqur kiritilgan tarmoqlarini qo‘llanilishida muxum vazifalaridan biri podstan-siyalarni kichik o‘lchamiga erishish, insonlarga zararli ta’sirini kamaytirish, chuqur kiritilgan tarmoqlarining tannarxlarini kamaytirish va ularni soddalashtirish, texnik estetika talablariga rioya etishni ta’minlash. [2].
Chuqur kirish 35 kV va undan yuqori kuchlanishli elektr ta’minoti podstansiyalari deb ataladi, eng kam oraliq transformatsiya bosqichlari bilan iste’molchilarning yuk markazlariga yaqinlashadi
Yuqori voltli GV ni amalga oshirish to‘g‘ridan-to‘g‘ri IM dan va halqa tarmog‘idan otpaeka tufayli mumkin. PGV maqsadi jihatidan farq qilishi mumkin, chunki ular nafaqat shahar tumanlarini elektr ta’minoti uchun, balki yirik sanoat va shahar iste’molchilarini elektr ta’minoti tizimlarida ham qo‘llaniladi.