Абдухалилов Дилшодбек Корабоевич худудий электр энергетикасини равожлантириш монография Андижон 2023 Абдухалилов Д. К. Худудий электр энергетикасини равожлантириш: монография

Xulosa va bibilografiya. Toshkent va Andijon shaxarlarida chuqur kiritilgan zamonaviy podstansiyalarni joriy etish mamlakatdagi eng tez rivojlanayotgan shahar bo‘lib, SESda elektr energiyasi iste’molining o‘sish sur’atlari juda yuqori qiymatlarga ega. Shahar iqtisodiyotining yanada o‘sishiga asosiy to‘siq elektr quvvatining etishmasligi hisoblanadi. Poytaxtning energetika tizimi so‘nggi bir necha yil ichida o‘z imkoniyatlari chegarasida ishlamoqda.
SES shaharlarining zarur rivojlanish sur’atlarini ta’minlash uchun katta miqdordagi mablag sarflash kerak. Shahar byudjeti bunday ehtiyojlarni qondira olmaydi, chunki yaqinda elektr energetikasi ob’ektlarini qurishga xususiy investorlar jalb qilingan.
Yangi barpo qilinayotgan Andijon Siti shahri hududida umumiy transformator quvvati 1000 MVA bo‘lgan 4 ta podstansiyani loyihalash va qurishni moliyalashtirishi kerak edi. Ushbu quvvatlarning ishga tushirilishi shaxarning elektr energiyasiga bo‘lgan ehtiyojining katta qismini ta’minlaydi [10].

1.3-rasm. Yangi chuqur kirish podstatsiyalari.

Ushbu dasturga muvofiq, Andijon Siti shahri hududida transformator quvvati taxminan 1000 MVA bo‘lgan yuqori voltli yondashuvlarga ega 4 ta yuqori voltli podstansiyalarni loyihalash va qurish ta’minlanishi kerak (Rasm-1.3),

Qurilayotgan PGV da yuqori ishonchliligi, ishlash qulayligi va ekologik va texnologik xavfsizlikning barcha talablariga javob beradigan mahalliy va xorijiy ishlab chiqaruvchilarning zamonaviy uskunalari qo‘llaniladi. Podstansiyalar eng zamonaviy talablarni hisobga olgan holda loyihalashtirish kerak bo‘ladi.
Qurilish atrof-muhitga etkazilgan zararni minimallashtirish va yaqin atrofdagi uylarning egalari va aholisining manfaatlarini hisobga olgan holda imkon qadar tezroq amalga oshiriladi, so‘ngra qo‘shni hududlarni obodonlashtirish va ko‘kalamzorlashtirishni tiklash. Barcha podstansiyalar Andijonning kelajakdagi 35 kV tarmog‘iga asos soladigan innovasion ob’ektlardir.
O‘rnatilgan zamonaviy avtomatlashtirilgan jarayonlarni boshqarish tizimlari (APCS) uskunaning ish parametrlarini Real vaqt rejimida kuzatishga, o‘rni himoyasi va avtomatlashtirish qurilmalarining to‘g‘ri ishlashini keyinchalik tahlil qilish uchun turli jarayonlarni qayd etishga imkon beradi.
Havo liniyalarini er osti kabeliga aylantirish bo‘yicha Toshkent va Andijon shahar dasturini amalga oshirish doirasida 35,110, 220 kVli tarmoqqa podstansiyalarni kiritish faqat kabel liniyalari orqali amalga oshiriladi. Kabel liniyalari sifatida o‘zaro bog‘langan polietilen izolyasiyali zamonaviy yuqori voltli kabellardan foydalaniladi, bu esa shaharning ekologik muhitini buzmasdan katta quvvatni minimal elektr yo‘qotishlari bilan katta masofalarga uzatish imkonini beradi.
Qurilayotgan barcha ob’ektlar yopiq turdagi podstansiyalardir, bu bizga shahar qiyofasini saqlab qolish imkonini beradi. Shuning uchun har-bir podstansiya individual loyiha bo‘yicha qurilgan bo‘lib, faqat unga xos bo‘lgan aniq echimlari bilan shahar me’morlari tomonidan muvofiqlashtiriladi va tasdiqlanadi.
Hozirda chet el davlatlari tajribasidan kelib chiqib, elektr ta’minoti tizimi ishonchliligi, energiya samaradorligi oshishi, energiya isrofini kamayishi maqsadida, energetika tizimida yangi qurilayotgan “Siti” shaharlarda chuqur kiritilgan tarmoq va podstansiyalarni 35 kVli kuchlanishli havo va kabel tarmoqlari orqali to‘g‘ridan - to‘g‘ri transformatorlarga yo‘naltirish usulari orqali amalga oshirish maqsadga muvofiq hisoblanadi.