Abdulla qodiriy (1894-1938)

Abdulla qodiriy

(1894-1938)

Yurtimizda Abdulla Qodiriy asarlari kirib bormagan birorta ham xonadon bo’lmasa kerak. U faqat o’zbeklarning emas, balki Turkiston xalqlarining ham sevimli adibi, ozodlik va istiqlol kuychisidir.

Yurtimizda Abdulla Qodiriy asarlari kirib bormagan birorta ham xonadon bo’lmasa kerak. U faqat o’zbeklarning emas, balki Turkiston xalqlarining ham sevimli adibi, ozodlik va istiqlol kuychisidir.

Islom Karimov

1894-yil 10-aprelda Toshkent shahrining Samarqand darboza mavzesida «bog‘bonlik bilan kun kechirguchi bir oilada...» tug‘ilgan.

1894-yil 10-aprelda Toshkent shahrining Samarqand darboza mavzesida «bog‘bonlik bilan kun kechirguchi bir oilada...» tug‘ilgan.

U dastlab eski usul maktabda, so‘ng yangicha xat-savod chiqaradigan rus-tuzem maktabida o‘qiydi. 12 yoshlarida bir boy savdogarga xizmatga yollanib, yozuv-chizuv ishlari bilan mashg‘ul bo‘ladi.

U dastlab eski usul maktabda, so‘ng yangicha xat-savod chiqaradigan rus-tuzem maktabida o‘qiydi. 12 yoshlarida bir boy savdogarga xizmatga yollanib, yozuv-chizuv ishlari bilan mashg‘ul bo‘ladi.

Ilk asarlari

• Uning «Ahvolimiz», «To‘y», «Millatimga bir qaror!», «Fikr aylagil» she’rlari,
• «Baxtsiz kuyov» pyesasi, «Juvonboz», «Uloqda» hikoyalari 1913—1916-yillar oralig‘ida yozilgan va e’lon qilingan ilk asarlaridir.

Eng mashhur asarlari

• «O‘tkan kunlar» romani
• «Mehrobdan chayon» tarixiy romani
• «Kalvak Mahzumning xotira daftaridan» hajviy asari
• «Toshpo‘lat tajang nima deydi?» hajviy asari
• «Obid ketmon» qissasi

Anvar va Ra’no

KUMUSHBIBI

Abdulla Qodiriy ham «XALQ DUSHMANI» degan tuhmat bilan qamoqqa olinib, uzoq qiynoq va so‘roqlardan so‘ng 1938-YIL 4-OKTABRDA OTIB O‘LDIRILADI.

• Abdulla Qodiriy ham «XALQ DUSHMANI» degan tuhmat bilan qamoqqa olinib, uzoq qiynoq va so‘roqlardan so‘ng 1938-YIL 4-OKTABRDA OTIB O‘LDIRILADI.

37-yillar qatag`oni

Abdulla Qodiriy birinchi bo‘lib Mustaqillik ordeniga munosib ko‘rildi. Alisher Navoiy nomidagi Davlat mukofoti bilan taqdirlandi. Nomi abadiylashtirilib, haykallari barpo etildi. Bu o‘zbek xalqining o‘z buyuk farzandi xotirasiga hurmati bo‘ldi.

• Abdulla Qodiriy birinchi bo‘lib Mustaqillik ordeniga munosib ko‘rildi. Alisher Navoiy nomidagi Davlat mukofoti bilan taqdirlandi. Nomi abadiylashtirilib, haykallari barpo etildi. Bu o‘zbek xalqining o‘z buyuk farzandi xotirasiga hurmati bo‘ldi.

savol

• Qadrli o`quvchilar, uloq o`yini haqida eshitganmisiz?!

Uloq o`yinidan lavha

Bilib oling!

• 2-nomi “KO`PKARI”

O‘rta Osiyo xalqlarining qadimiy ommaviy, milliy o‘yinlaridan biri. Asosan, g‘alaba va hosil bayramlari, to‘y va sayillar munosabati bilan o‘tkazilgan.
“Uloq” o`yini ko‘ngilochar tomosha yoki shunchaki o‘yin bo‘lmasdan o‘g‘il bolalar, yigitlarni mard, jasur, epchil, dovyurak qilib tarbiyalash vazifasini bajargan.

Uloq xalq o‘yini, asosan, 2 qismdan — solim (qoqma) va poytadan iborat. Solim (qoqma). Chortoq ustidagi bakovullar (hakamlar) uloq (so‘yilib ichki a’zolari, bosh va oyoqlari kesib olingan echki yoki buzoq)ni to‘daga tashlaydi. To‘dadagi chavandozlar uloqni olib, tortishib, marraga etkazib berishi lozim. Kim marraga yolg‘iz o‘zi halol olib kelsa, unga avvaldan belgilangan mukofot taqdim etiladi.

• Uloq xalq o‘yini, asosan, 2 qismdan — solim (qoqma) va poytadan iborat. Solim (qoqma). Chortoq ustidagi bakovullar (hakamlar) uloq (so‘yilib ichki a’zolari, bosh va oyoqlari kesib olingan echki yoki buzoq)ni to‘daga tashlaydi. To‘dadagi chavandozlar uloqni olib, tortishib, marraga etkazib berishi lozim. Kim marraga yolg‘iz o‘zi halol olib kelsa, unga avvaldan belgilangan mukofot taqdim etiladi.

Diqqat !

• 2004-yilda uloqning sport turi sifatida xalqaro miqyosda 38 mamlakat tan oldi.

• Bu o`yinning xalqaro nomi

«KOK BORU»

“Uloqda” hikoyasi

• 1915-yilda yozilgan.
• 1916-yilda e’lon qilingan.
• Bosh qahramoni Turg`un ismli bola.

“Uloqda” hikoyasining Bosh g`oyasi

• «Uloqda» hikoyasida adib quvonch bilan o‘limni yonma-yon tasvirlab, insonni hamisha aql-u idrok bilan ish tutishga undaydi, behuda narsalarga umrni sarflamay, ma’rifatga, ma’naviy yuksalish va madaniy turmushga intilib yashash g‘oyasini ilgari suradi.

Bilimingizni sinang!

• Abdulla Qodiriyning qanday romanlari bor?
• Adibning nomi bilan ataluvchi qanday joy nomlarini bilasiz?
• Abdulla Qodiriy nima uchun qatag‘on qilindi?
• «Uloqda» hikoyasida asosiy hikoyachi kim?
• Hikoyachining «Turg‘un chavandoz» nomini olishga qiziqishining sabablari nimada deb o‘ylaysiz?
• «Mas’uliyat» tushunchasini qanday izohlaysiz?
• «Uloqda» hikoyasidan yozuvchi ko‘zlagan bosh g‘oya nima?

Qo`shimcha ma’lumot

• Abdulla Qodiriyning 60 ga yaqin adabiy taxalluslari bo`lgan:

Julqunboy, Mirzo Sovrun, Dumbul, Indamas So’fi, Kelin yangasi Dumbulnisa, Mushtum, Jiqi, Chirmanda botir, Boyqush, Chin do`st, Abu Dumbul, Kalvak Mahzum, Kalvak Mahzumning jiyani, Muxbir Sovrinboy, Shilg’ay, Dumbul devona, Lakaling Mahzum, Ko`r Kalamush, Siyosiy jirtak, Ovsar, Ko`chiruvchi shakkok, Shoshiy, Go’zimatchi va boshq.

E’TIBORINGIZDAN XURSANDMIZ!