Abdupattayeva Odinaxon “chizmachilik fanini o’qitish metodikasi” fanidan “Proeksiyalash va proeksiyalash usullari mavzusini o’qitish metodikasi” mavzusida bajargan kurs ishi

Yasash. (PQR) tekislik bilan prizmaning kesishgan tekisligini yasaymiz. AS=3BS shartni qanoatlantiruvchi S nuqtani AB to’g’ri chiziq ustida olib SC₁ to’g’ri chiziqni yasaymiz. C₁S to’g’ri chiziq orqali o’tuvchi (CC₁SS₁) tekislikni yasaymiz
(C₁CSS₁) (PQR)=KK₁ , KK₁//SS₁ bo’ladi. Demak, (PQR) SC₁=Ø



4-chizma

1. 
   OO₁ to’g’ri chiziq bilan. O va O₁ nuqtalar ABC va A₁B₁C₁ yoqlarning og’irlik markazi.
   

Yasash. ABC yoqning og’irlik markazi (medianalarni kesishgan nuqtasi) O nuqtani va (A₁B₁C₁C) ning og’irlik markazini topamiz. OO₁ to’g’ri chiziq ustidan (CC₁OO₁) tekislik o’tkazamiz. (CC₁OO₁) (PQR)=MW hosil bo’ladi. MW OO₁=X₄ kelib chiqadi.

5-chizma

d) CO₂ chiziq bilan. O₂- nuqta (ABB₁A₁) yoqning og’irlik markazi.
Yasash. (PQR) tekislikni yasaymiz.
(ABA₁B₁) yoqning og’irlik markazini topamiz. CO₂ to’g’ri chiziqni yasaymiz. CO₂ to’g’ri chiziq orqali (CC₁KK₁) tekislikni o’tkazamiz. (C₁K₁KC) (PQR)=MW, MW CO₂=X₅. X₅ – izlangan nuqta bo’ladi.


e) C₁F chiziq bilan, bunda F nuqta AB₁ va B₁F=2AF tomonning kesishgan nuqtasi.

56-chizma

Yasash. Prizmaning (PQR) tekislik bilan kesimini yasaymiz, so’ngra CO₁ va (PQR) tekislik kesishgan nuqtasi K₁ va CF chiziq orqali (C₁E₁EC) tekislikni o’tkazamiz. EE₁ va C₁F chiziqning kesishgan nuqtasi izlangan X₅ nuqta bo’ladi.

Mavzu Mavzu: To`g`ri chiziqning proyeksiyalari.

Ta’limiy maqsad. O`quvchilarga to`g`ri chiziqning proyeksiyalari haqida tushuncha berish F.k Chizmachilikda qo`llaniladigan termin va tushunchalarni bilish hamda qo`llay olish kompetensiyasi: Oddiy geometrik yasashlar, tutashmalar egri chiziqlarni chiza oladi.
Tarbiyaviy maqsad. Tarbiyali, e’tiborli, xushmuomalali, intizomli bo’lishga tarbiyalash. T.K Milliy va umummadaniy kompetensiyasi:Vatanga sadoqatli,insonlarga mehr oqibatli bo`la oladi.
Rivojlantiruvchi . O`quvchilarni teks shakllarning proyeksiyalarini yasashdagi bilimlarini rivojlantirish..T.K Matematik savodxonlik, fan va texnika yangiliklaridan xabardor bo`lish hamda foydalanish kompetensiyasi: Kundalik faoliyatda chizma va modellarni o`qiy oladi.
Dars turi: Yangi bilim beruvchi.
Dars metodi: Tushuntirish,amaliy ish.
Dars jihozi: Chizma namunalari,chizma naunalari..
Darsning borishi.
I .Tashkiliyqism.
A)O’quvchilarbilan salomlashish. B)Navbatchining axboroti. V)Davomatni aniqlash.
II O`tilgan mavzuni takrorlash.a) uy ishi tekshiriladi b)o`quvchilar baholanadi
__Octant nima? Qanday hosil bo`ladi?
__Epyur nima? Qanday hosil bo`ladi?
III Yangi mavzu bayoni
Har qanday buyum geometrik shakllardan tuzilganligi ma’lum. 0‘z navbatida, geometrik shakllar to‘g‘ri yoki egri chiziqlardan tashkil topgan bo‘lib, to‘g‘ri chiziq ikkita nuqta orqali o‘tkaziladi. To‘g‘ri chiziq nuqtalar bilan chegaralangan bo‘lsa, u to‘g‘ri chiziq kesmasiham deyiladi.
To‘g‘ri chiziq proyeksiyalar tekisliklariga nisbatan parallel, perpendikular, og‘ma bo‘lishi mumkin.
To‘g‘ri chiziq faqat bitta proyeksiyalar tekisligiga perpendikular bo‘lsa, masalan, AB_L H—gorizontal proyeksiyalovchi (15.1-chizma, a), AB-L V—frontal proyeksiyalovchi (15.1-chizma, b), AB_L W — profil proyeksiyalovchi chiziq deyiladi (15.1-chizma, d).To‘g‘ri chiziq qaysi proyeksiyalar tekisligiga perpendikular bo‘lsa, o‘sha tekislikka nuqta ko‘rinishida, qolganlariga o‘zining haqiqiy kattaligida proyeksiyalanadi (15.1- chizma, a, b, d).15.1-chizma, eda proyeksiyalovchi to‘g‘ri chiziqlarning chizmalari berilgan.
To‘g‘ri chiziq faqat bitta proyeksiyalar tekisligiga parallel bo‘lsa, o‘sha tekislikka haqiqiy kattaligida proyeksiyalanadi, qolganlariga esa, qisqarib proyeksiyalanadi (15.2-chizma, a, b, d).To‘g‘ri chiziq qaysi tekislikka parallel bo‘lsa, o‘sha tekislik nomi bilan ataladi, ya’ni AB\\H — gorizontal (15.2- chizma, a), AB\\V — frontal (15.2-chizma, b), AB\\W — profil (15.2-chiz- ma, d)chiziqlar deyiladi.
ABCDshakl Hga perpendikular (15.3-chizma) tasvirlangan bo‘lib, u yuqorida bayon qilingan to‘g‘ri chiziqlardan tashkil topgan. Ushbu ABCD shakl gorizontal proyeksiyalovchi ABva CD,profil proyeksiyalovchi ACva BDchiziqlardan tuzilgan.
Agar to‘g‘ri chiziq proyeksiyalar tekisliklariga og‘ma vaziyatni egallagan bo‘lsa, unday to‘g‘ri chiziq umumiy vaziyatdagi to‘g‘ri chiziqdeyiladi. 15.4- chizma, a, b, dda umumiy vaziyatdagi ABto‘g‘ri chiziq kesmasining H, V va Wda proyeksiyalanishi ko‘rsatilgan bo‘lib, uning proyeksiyalari haqiqiy uzunligiga nisbatan o‘zgarib (qisqarib) tasvirlangan.
IV Darsni mustahkamlash. Amaliy ish bajariladi.
___H ga parallel bo`lmagan to`g`ri chiziq qanday nomlanadi?
___Bu to`g`ri chiziq Hga qanday proyeksiyalanadi? Vga-chi,W ga-chi?
V Dars yakuni
Darsga xulosa yasalib, darsga faol qatnashgan o`quvchilar baholanadi.
VI Uyga vazifa Mavzuni o`qib chizma chizib kelish.

Sana:
Sinf	8A	8B	8V