Aбдурахмонова Ноила Насим қизи Гулистон давлат университети, Таълим ва тарбия назарияси ва методикаси 2-босқич таянч докторанти

2.2-расм. Маълумотлар соҳаси бўйича элементлар
Мантиқий фикрлаш соҳасида санаб ўтилган кўплаб билим қобилиятлари янги ёки мураккаб муаммоларни ўйлаш ва ҳал қилишда ишлатилиши мумкин ва талабалар фикрлашига таъсир қилиш имкониятига эга бўлган математик таълим олишнинг натижасидир. Масалан, мулоҳаза юритиш, кузатиш ва ҳисоблаш қобилиятини, аниқ тахминлар ва қоидаларга асосланган хулосаларни, натижаларни асослашни ўз ичига олади.
Бўлажак бошланғич синф ўқитувчиларини ўқувчиларни интеллектуал ривожлантиришга методик тайёргарлигини такомиллаштиришда мос равишда таълим шакллари, методлари ва воситаларидан фойдаланиш талаб етилади.
Тавсиялар:
1. Бошланғич синф математика дарсларида ўқувчиларга ақлий қобилият муаммосини ўргатишда амалий ишларни ташкил етиш методикаси ёритиб берилган. Бунда бошланғич синф математика дарсларида интеллектуал қобилият тизимини яратиш жараёни, ҳамда бошланғич синф математика дарсларида ўқувчиларнинг интеллектуал қобилиятини шакллантиришда дидактик ўйинлардан фойдаланиш методикаси масалалари кўрилган.
2. Бошланғич синф ўқувчиларининг интеллектуал қобилиятини тарбиялаш ва уларнинг дарсга бўлган қизиқишларини ошириш мақсадида, қизиқарли мисол, топшириқ ва масалаларни танлашга алоҳида еътибор бериш зарур. Дарсга доир танланадиган мисол, топшириқ ва масалалар аниқ бир системани ташкил қилишлиги, ўзига хос танлаш усулига ва ўқитишнинг аниқ бир мақсадига қаратилиши зарур. Топшириқлар системасини ишлаб чиқиш мураккаб ишдир.
3. Танланган топшириқлар системаси ҳар хил мавзулар юзасидан бўлиши мумкин. Топшириқларнинг мазмуни бошланғич синфда математика ўқитишнинг мақсад ва вазифаларига мос келиши зарур. Танланган топшириқларни ўзлаштириш натижасида ўқувчи аниқ илмий билимга ва амалий малакага ега бўлиши керак.
4. Дидактик ва ўқув услубий адабиётларда дидактик ўйинларнинг дарсда бошқа фаолият турлари тизимидаги ўрнини белгилаш тўғрисидаги масалага муҳим аҳамият берилган. Aдабий манбаларни таҳлил етиш шуни кўрсатадики, дидактик ўйинларнинг дарсдаги ўрнини аниқлашда дарснинг асосий дидактик мақсадини, ўқувчилар ёшининг хусусиятини, ақлий фаолият усулларининг шаклланиш заруриятини ҳисобга олиш зарур.
Дидактик ўйинларни ўтказиш ўрни мазкур дарснинг мақсади, унинг нимага мўлжалланганлигига боғлиқ ҳолда белгиланади.
Бўлажак бошланғич синф ўқитувчилари учун интеллектуал қобилиятларни аниқловчи тест намунаси: [8, интернет сайтидан ўзбек тилига таржима қилинди]
1. Сўроқ белгисини қайси рақам алмаштириш мумкин?
А) 5 Б) 7
C) 8 Д) 11
:

1. 
   1045 Б) 1078
   

C) 1097 Д) 1011
3-савол:

F	H	L
N	P	T
Q	S	?

1. 
   X Б) A
   

C) K Д) O
4- савол: Йўқотилган сонни аниқланг: 16, 22, 28, 34, ?.

1. 
   35 C) 40
   

Б) 43 Д) 56

A) 1 C) 3 E) 6
B) 2 D) 5 F) 4
6-savol:
A) P C) О
B) Л D) П