Аброров сирожиддин зухриддин ўҒли ўзбекистонда сукук исломий қимматли қОҒозларни жорий этиш истиқболлари

2.5-расм. Жаҳон сукук эмиссиясида халқаро ва маҳаллий сукуклар 
улушининг ўзгариш динамикаси
60
 
Шунингдек, 2014 йилда маҳаллий сукукларнинг йиллик эмиссияси 
камайган бўлса, хорижий сукуклар эмиссиясида ўсиш кузатилган. Умуман, 
маҳаллий сукукларнинг жами сукук эмиссиясидаги улуши юқорилигича 
сақланиб қолмоқда.
Исломий молиявий муассасалар учун ликвидликни таъминлашда 
сўндирилиш муддати бир йилгача бўлган сукуклардан кенг фойдаланилади. 
2001-2018 йиллар давомида 401,9 млрд. АҚШ доллари қийматига эга қисқа 
муддатли сукук эмиссиялари амалга оширилган ва бу мос даврдаги жами 
60
Тадқиқот натижасида муаллиф томонидан тузилган. 
29,2 
35,3 
27,9 
9,1 
18,5 
8,0 9,3 
14,7 17,4 
24,9 
32,3 35,5 32,3 
26,8 
70,8 
64,7 
72,1 
90,9 
81,5 
92,0 90,7 
85,3 82,6 
75,1 
67,7 64,5 67,7 
73,2 
0% 
20% 
40% 
60% 
80% 
100% 
0% 
20% 
40% 
60% 
80% 
100% 
халқаро сукук улуши 
маҳаллий сукук улуши 
халқаро сукук 2001-2018 йиллар ўртачаси 
маҳаллий сукук 2001-2018 йиллар ўртачаси 

---

51 
сукук эмиссиясининг 36,5 %ини ташкил қилган (2.6-расм). Қисқа муддатли 
сукуклар 2012 йилда энг кўп эмиссия қилинган бўлиб, 65,2 млрд. АҚШ 
долларига тенг бўлган. 2015 йилдан Малайзия марказий банки қисқа 
муддатли сукуклар эмиссия бўйича ўз сиёсатини ўзгартириб, уларнинг 
чиқарилувларини қисқартириш ортидан жаҳон сукук бозоридаги ҳажми 
кескин тушиб кетган.
Камайишнинг асосий қисми қисқа муддатли маҳаллий сукуклар 
ҳиссасига тўғри келган. Аксинча, 2007-2012 йилларда деярли чиқарилмаган 
қисқа муддатли халқаро сукуклар ҳажми 2013 йилдан жонланиб, 2014 йилдан 
ошиб келмоқда. Баҳрайн марказий банки 2007 йилдан қисқа муддатли 
халқаро сукуклар эмиссиясини тўхтатган бўлса, 2013 йилдан бозордаги янги 
иштирокчи Халқаро ислом ликвидлик менежменти корпорацияси ушбу 
сертификатларини чиқара бошлаган. 2017 йилда қисқа муддатли сукуклар 
эмиссиясининг 57,6 фоизи халқаро тоифада чиқарилган бўлса, 2018 йилда бу 
кўрсаткич 23,5 фоизни ташкил қилган.