Abu Mu’in an-Nasafiy islom ilohiyotchisi

Аbu-l-Muьin an-Nasafiyning ustozlari
Аbu-l-Muʼin an-Nasafiyning ustozlari xakida manbalarda anik bir maʼlumot uchratmadik. Fakat Аbu Mukotil as-Samarkandiynin.g (vaf. 208/823) «Kitob ap-olim («Ustoz va shogird kitobi») nomli asarida keltirilishicha. an-Nasafiy uz asarlariga keltirilgan xadislarni otasi Muxammaddan rivoyat kilganligi kayd etiladi. Bu maʼlumotning axamiyatli tomoni shundaki, Аbu-lMuʼinning otasi Muxammad ibn Muʼtamid uz farzandiga ustozlik kilish darajasiga yetishgan ilmiy saloxiyatga ega kishi bUlgan ekan. Yezma manbalarda kanafiya mazxabining boshka fakiklari misoli uning ilmiy iktidori xakida boshka biror xabar ksltirilmagan. Shunga karamasdan, an-nasafiylar xonadoni soxiblarining ilmiy nufuzi, ayniksa, kanafiya fikxi ilmi sokasida elu yurt orasida yaxshi maʼlum edi. Аbu-l-Muʼinning turtinchi (katta) bobosi Аbu Muʼin Makxul ibn al-Fazl an-Nasafiy bir kator asarlarning muallifi sifatida tanilgan olim bUlib, u Yaxьya ibn Muoz (u 258/871 sanada Nishopurda vafot etgan), shuningdek, al-karromiya maktabining asoschisi Аbu Аbdullox Muxammad ibn Karromning shogirdlaridan edi. Uz davrida u termizlik buyuk muxadtsis Аbu Iso at-Termiziy, shuningdek. Muxammad ibn Аyyub ar-Roziy, Аbdullox ibn Аxmad ibn Xanbal kabi usha davrning mashxur olimlaridan xadislardan sabok olgan edi. U, shuningdek, Аbu Sulaymon azJuzjoniyga xam shogird bUlgan, undan esa ugli Аbu-l-Muʼin Muxammad ibn Makkul xadislar rivoyat kilgan edi. U xanafiya mazlabining turtinchi tabaka fakiklaridan biri edi. Uning kalamiga mansub «Fikxda ash-shuaʼ» nomli kitobi bUlib, unda Аbu Xanifaning kimki rukuʼda boshini kutargan paytda ikki kulini kutarsa, namozi buziladi degan fikrini zikr kiladi. Shuningdek, uning «Аl-Luьluʼiyat» degan asari mavʼizalarga, Аlloxning fazli subxoniga alokador «Аl-Lubob» nomli, jamoat kayotiga doir fi-t-tasavvuf» xamda iјyuxiyat masalasiga oid «Radts aьlo yust al-bidaʼ va-l-axva» nomli asarlari mavjud. Maklul an-Nasafiy 3 18/930 yilda vafot etgan bUlsa-da, Аbu-l-Muʼinning uchinchi bobosi Аbu-l-Muʼin Muxammad ibn Makkul otasi Makxuldan rivoyatlar kilgan.
Shunday kilib, yukorida bildirilgan fikrlardan maʼlum bUlayotirki, uning oila aʼzolarining xammalari ilmu irfonda mashxur bUlgan va uz farzandlarining xam ilmli bUlishiga alolida eьtibor bilan karaganlar. Binobarin, Аbu-l-Muьin an-Nasafiyning ota-bobolari uning uchun ustoz xisoblanadilar.