Abuzalova M


= - bu belgi tarjima bilan asl matn yoki asosiy mant bilan transkripsiyadagi  izoh orasiga qo`yiladi.      >


Download 1.77 Mb.
Pdf ko'rish
bet55/186
Sana02.01.2022
Hajmi1.77 Mb.
#197102
1   ...   51   52   53   54   55   56   57   58   ...   186
Bog'liq
tilshunoslikka kirish

= - bu belgi tarjima bilan asl matn yoki asosiy mant bilan transkripsiyadagi 
izoh orasiga qo`yiladi.  
  
>  -  biror  so`z  yoki  shaklning  boshqa  so`z  yoki  shaklga  o`tganligini 
ifodalaydi. Masalan, durur > dir, bu kun > bugun kabi. 
 
<  -  bu  belgi  biror  so`z  yoki  shakl  qaysi  so`zdan  yoki  shakldan  kelib 
chiqqanligini ko`rsatadi. Chunonchi, bilan < ila , uchun < -chun kabi. 
 
/  -  bir  shevadagi  shakllarning  variantlarini  ko`rsatish  uchun  qo`llaniladi. 
Masalan,  qipchoq shevalaridagi – di / -ti, -di‟ / - ti‟ kabi. 
 
: - bu belgi o`zidan oldingi unli tovushning  to`la cho`ziqligini  bildiradi: 
sha:  r  (shahar),  sa:  r  (sahar)  kabi.Bu  belgi  undosh  tovushdan  keyin  qo`yilganda 
[i] unlisining kuchsizlanishini ko`rsatadi:  b: lak, t: lak, p: choq kabi.  
 
Transkripsiya,  asosan,  ikki  xil  ko`rinishga  ega:  fonetik  transkripsiya  va 
fonologik transkripsiya. 
 
Fonetik  transkripsiyada  har  bir  tovush  maxsus  belgi  bilan  ifodalanadi  va  u, 
asosan,  dialektologik  ishlarda  qo`llaniladi.  Uning  vazifasi  tildagi  tovushlarni 
mumkin  qadar,    to`liq  va  barcha  qirralari  bilan  ifodalashdir.  Fonetik 
transkripsiyada  tovushlarning  muayyan  holatlarda  artikulyatsion  –  akustik  
tomondan  o`zgarishi  hisobga  olinadi  va  so`z  tarkibidagi  ma‟no  farqlovchi 
tovushlarning har bir varianti uchun alohida belgi qabul qilinadi. Transkripsiyaning 
bu  turida  transkriptsion  belgilar  kvadrat  qavs  ichida  beriladi.  Chunonchi,  [k],  [t], 

Download 1.77 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   51   52   53   54   55   56   57   58   ...   186




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling