METODIKA RAZVEDKI — EXPLORATION TECHNIQUE Qidiriv uslubi, quyidagi ikki turni uz
ichiga oladi: 1) qazilma boyliklarni ochishning eng qo‘lay usullarini
ishlab chiqarishda qo‘llashni kuzda
tutgan holda, ularni son va sifat
jihatdan to‘la bax,olovchi bilim;
2 ) qazilma boyliklarni sidirishda
qullaniladigan geologik, geokimyo,
geofizik, parmalash ishlarida ishlatiladigan texnik asboblar va bosh^a
usullar majmuasi.
METODЫ ELEKTRORAZVEDKI INDUKTIVNЫE — INDUCTIVE ELECTRICAL OUTLOOKING METHODS Induktiv elektr qidiruv usullari. Elektr sidiruv usulining past chastotali o‘zgaruvchan suvvat bilan ishlaydigan bo‘limi. Maxsus moslama orkali Yerga o‘zgaruvchan suvvat yuborilib, elektr maydoni hosil silinadi. Bir xil jinsli muhitda paydo bo‘lgan elektromagnit maydoni bir xil kursatkichga ega bo‘ladi. T. j. larida elektr utkazuvchi ma’danlar joylashgan muhit, oddiy maydonlardai farq qiladi va shu asosda qazilma boylik bor muhit belgilanadi. Ko‘p kirrali geofizika faiida bu usuldan ham foydalaniladi.
METODЫ EMANATSIONNЫE — EMANATIONAL METHODS Emanaqiya usullari, radiometrik sidiruv ishlarida qo‘llaniladi. Ushbu
usulda radon, aktinon elementlariyaing emirilishi natijasida gazsimon
moddalar Yer yuzida va chuqur qatlamlarda yigiladi. T. j. larining radioaktivlik darajasini o‘lchash uchun
maxsus moslama (emanometr) dan
foydalaniladi. E. u. ni botsoqlik,
Yer osti suvhari yuza joylashgan, shuningdek Yer qatlami muzlagan maydonlarda qo‘llab bo‘lmaydi. Radioaktiv elementlarning Yer ustidagi
miqdorini sinab kurish uchun maxsus
namuna (5—7 metr chuqurlikdan) olinadi. Dala ishlari olib borilayotganda kuzatuv nuqtalarining orasi
5—10 m bo‘lishi lozim. Olingan ma’lumot shakli—zgri chiziq orkali ifodalanadi. Odatda radioaktiv elementlar kovakli jinslar va Yer usti tutashgaya sinitslar orkali yuzaga chiqadi.
MEXANIZM ZEMLETRYASENIYA — EARTHQUAKE MECHANISM Zilzila tarzi. Zilzila uchogidagi
mexanik z^araqat — 3. t. seysmik to‘lqinida ko‘rinadi, qattits zilzilada
seysmik to‘lqinlar Yer ustki qatlamining shakli hamda hajmi o‘zgargan
jinslarda sinish paydo bo‘ladi; seysmik ma’lumot orkali asosiy ta’sir kuchini hisoblash mumkin.
Do'stlaringiz bilan baham: |