Abyssal-abissal

ВОЛЛАСТОНИТ-WOLLASTONITE- VOLLASTONIT (ingliz kimyogari X. Vollaston nomidan)-yuqori haroratda hosil bo‘ladigan metamorfik m-l, U varaqisimon, radial shu’lasimon yoki nayzasimon, ba’zan parallel va turdek to’qilib ketgan tolalardan iborat. Rangsiz, mutlaqo shaffof, kulrang. SH ishadek yaltiraydi. Ulanish tekisligi yuzalarida ba’zan sadafdek tovlanib turadi. Qat. 4,5—5, s. og’. 2,78—2,91. NS1 da kremnezem ajralish b-n butunlay parchalanadi. Odatda nordon intruziv jinslarning oxaktoshlar b-n tutashgan joylarida metasomatik jarayonlar natijasida hosil bo‘ladi. O‘zbekistonda Kuytosh konida (Shim. Nurota) uchraydi.Havodagi tovush to‘lqinlari singari tarqaladi va har xil jinslarda turlicha tezlikda harakatlanadi. Uning giltosh qatlamlaridagi harakat tezligi sekundiga 1,8—2,1 km, ohaktoshlarda 3,2—4,5 km. S. t. lar bir qatlamdan ikkinchi qatlamga o‘tishida sinadi. Tovush to‘lqinlari devor, qoya yoki boshqa tusitslarga tegib, aks-sado bYerib qaytgani singari, qattik jinslardan kam aks etib qaytadi. S. t.lar hosil bo‘lgan nuqtasidan har tomonga tarqaladi. Ularning bir qismi turli qatlamlardan aks etib, qaytib Yer yueasiga chiqadi. Qaytgan to‘lqinni sezgir asbob — seysmograf qayd qiladi. Olingan ma’lumotlar sinchiklab taxlil etilib, Yer ostidagi chuqur qatlamlarning Tuzilishi haqida xulosa chiqariladi. Shu asnoda to‘lqinning to‘la qaytish sharoiti hosil bo‘ladi. Buning natijasida birinchi qatlam bilan ikkinchi qatlam orasid qaytish bosh to‘lqini hosil bo‘ladi. CHeksiz maydondan (uzluksiz o‘tib ketuvchi (yoysimon) to‘lqinlar tezlik kesimini o‘rganishda qatta ahamiyatga ega. Bulardan tashhari, Yer osti Qatlamlarda g‘adir-budir maydonlarda to‘lqinlar harakati har xildir; doyra sifat sinik to‘lqinlar hosil bo‘ladi. Ayrim chegaralanmagan maydonda buylama va kundalang to‘lqinlarning tarqalish jarayonida, to‘lqinlarning turlari almashib ketadi, bu esa seysmologiya fanini o‘rganishda mukim akamiyat kasb etadi. Ko‘p qatlamli j inslarda ko‘p qaytaruvchn, foydasiz to‘lqinlar hosil bo‘ladi, buni aniqlash uchun maxsus asboblar va boshqa usullarni qo‘llash talab qilinadi.