Abyssal-abissal

NEO — NEO Neo (neos — yangi)— yangi
yoki yosh ma’nosini bYeruvchi old qo‘shimcha (prefiks).

NEOGEY — NEOGAI Neogey yuqori tokembriy (RK3), paleozoy, mezozoy va kaynozoy davrlarini o’z ichiga oladi. Yer rivojlanishidagi ikkinchi yirik boskich (SHtille, 1944 yil).


NEOGEN — NEOGENE Neogen — neogen tizimi va davrining hishartirilgan nomi.

NEOGENOVAYA SISTEMA — NEOGENE SYSTEM Neogen tizimi (Noegpez, 1853)— kaynozoy gruppasinnng pastdan ikkinchi
tkzimi, ikki bo‘limga ajraladi:
pastki — mioqen va yuqorigi — plioqen. Dastlabki kezlarda uchlamchi tizimning yukori bo‘limi, deb ajratilgai. 1960 yildan e’tiboran mustaqil
tizim darajasida tan olingan.

NEOGENOVЫY PYERIOD — NEOGENE PYERIOD Neogen davri, o‘rta xisobda 22 mln. yil
davom etgan. Kaynozoy Yerasining boshidai ikkinchi geologik davr — alp
burmalanish davrining oxirgi boskichi. N. d. da Alp, Harpat, Balkon,
Atlas, Apennin, Kichik Osiyo, Krim, Kavkaz, Pomir, Dimolay va boshk.a
tog‘ sistemalari paydo bo‘lgan. Tinch
okeani atrofida ^am burmalanish o‘lkalari (Anadir, Kamchatka, Saxalin,
YAponiya, Filippin va YAngi Gvineya,
KordilYer va And torlari) yuzaga
kelgan. N. d. da organik va o‘simlik
dunyosining rivojlanishida bir qator o‘zgarishlar ruy bYeradi. Hozir
yashab to‘rgan sutemizuvchilarning ko‘pgina turlari: ayiklar, gienalar, kuchuklar, mastodontlar, yulbarslar, kiyiklar, gipparionlar, kemiruvchilar, maymunlar va ayni paytda odamsimon maymunlar (gorilla, orango‘tan, shimpanze, gibbon) paydo bo‘lgan. Sutemizuvchi xayvonlarning bir kancha rivojlangan markazlari fanga ma’lum. Evroosiyoda xayvonot dunyosi, aynitssa xilma-xil. SHim. AmYerikada mastodontlar, kiyiklar, maymunlar deyarli bo‘lmagan, yirtsichlar kamroq, ammo tuyokli xayvonlar juda ko‘p
bo‘lgan. Keyingi mioqenda Evroosiyo SHim. AmYerika o‘rtasida aloka urnatilishi munosabati bilan xayvonlarning bir provinqiyadan ikkinchisiga ko’chib o‘tishi (migraqiyasi) yuzaga kelgan. Jan. AmYerikada sutemizuvchi hayvonlar chalatishlilar, tuyosyailar, neogen oxirlarida ulib ketgan
puchuts maymunlar va xaltali xayvonlardan iborat bo‘lgan. Plioqenda
SHim. AmYerikadan janubga ayvonlarning ko’chib o‘tishi (migraqiyasi) kuchayadi. Neogen davrida, paleogen davridagidek Avstraliyada faqat quyi sutemizuvchilar (xaltalilar) rivojlanadi. N. d. da o‘simliklarning ayrim xillari deyarli xozirgi tarkibda bo‘lgan. Mu’tadil poyalilardan tropik va subtrogshk o‘simliklar bargi tuqiladigan o‘simliklar bilan almashinadi, chul va urmonchul kengliklari vujudga keladi, ayni paytda bargi tuqiladigan o‘simliklarning janubga ko’chib o‘tishi davom etadi. Neogen oxiriga borib, tayga va tundra o‘simlik turlari shakllanadi, qit’aning shimoli ignabargli urmonlar bilan koplandi.