Abyssal-abissal

PLAGIOGRANIT — PLAGIOGRANITE Plagiogranit — nordon intruziv t. j. Kaliyli dala shpatida alohida m-l bo‘lib ishtirok etmaydi, aksincha faqat sushimcha m-l shaklida uchraydi. Tarkibi kvars (26—30%) va nordon plagioklaz (albit-oligoklaz) dan iborat. Ozroq rangli m-llar (biotit va amfibol) bo‘lishi z^am mumkin. Kimyoviy tarkibiga ko‘ra normal granitga yaqin, ammo undagi kaliy natriy bilan almashgai bo‘ladi. O‘zbekistonda
Nurota, CHotk;ol, Qurama tog‘larida
bor.

PLAGIOKLAZЫ — PLAGIOCLASES Plagioklaz (yunon.— kiya va sinish) — muxi m jins hosil kiluvchi m-l. U ta asos jinslarniig ba’zi turlaridan tashhari, xamma t.j. lari tarkibida ishtirok etadi. molekulalarining turli nisbatdagi izomorfik ^orishmalaridan iborat. Bu korishmalariing eng oxirgi ikki «a’zosi» sof albit va anortitdir. E. S. Fedorov tarkibidagi anortit molekulasining foiz (isobidagi miqdoriga qarab, P. ni raqamlar bilan belgilashni tavsiya etgan. Binobarin, P. ning tarkibidagi anortit miqdoriga k,arab, uning nomi aiiklanadi: rakam P. tarkibidagi anortit miqdorini ifodalaydi. Mae., plagioklaz № 40—andezin (40% anortit va 60% albit dan iborat). Binobarin, P. rakami 0 dan 100 gacha o‘zgaradi. Ratsamiga ko‘ra P. nomlari
quyidagicha 0 —10 gacha albit, 10—30
gacha oligoklaz, 30 — 50 gacha' andezin,
50—70 gacha labrador, 70—90 gacha bitovnit, 90—100 gacha anortit. SHuningdek 0—30—nordon P., 30—50—o‘rta P.,50—70 asos P., deb ataladi. P. singoniyasi triklin, turli qatta-kichiklmkda prizmatik yoki plastinka shakldagi kristall va donalar hosil qiladi.

PLANKTON — PLANKTON Plankton, (adashib yuradigan)— faol harakat silish xususiyatiga ega bo‘lmagan, to‘lqin va
suv okimi yordamida siljuvchi organizmlar. Ularning ba’zi xillari
juda kichik: silsimon oyosli suv utlari, diatomlar, ayrim yashil va ko‘k
yashil suv utlari, radiolyariylar, tomiroyoklilar, mayda sisk,ichbatsasimon jonivorlardan iborat; boshqalari esa yirikroq o‘lchamga ega. Mae,, meduzalar. YAshash joylari ham shunga muvofik: galoplankton — dengizda, limnoplankton — ichki suv havzalarida uchraydi. P. siyofasida (ko‘rinishda) yashovchi bentos va nekton organizmlarining embrion va yosh zotlari — mezoplankton, deb ataladi.
Passiv suzuvchi ob’ekt yoki organizmga
yopishib olib, simirlamay xayot kechiruvchi organizmlar psevdoplakton yoki
epiplakton deb ataladi.

PLAST — PLAST qatlam. 1. Quyidagi xususiyatlarga ega geologik jism: 1) yassi (yapaloq) shaklli, salinligi egallagan maydonidan ko‘p marta kichik; 2 ) osti va ustidagy qatlamlardan uni ajratib turadigan ikki: ostki (stratigrafik harirok,) va ustki (yoshroq) yuzali; 3) cho’kindi va metamorfik t. j. laridan iborat qatlamning tarkibi bir xil (ba’zan o‘zgaruvchan) dir. Agar magmatik jins yoki rudalar yassi shaklda bo‘lsa, sillning qatlamli uyumi, deb ataladi. Juda keng maydonni egallagan qatlam (geologik yoshi uning turli qismida turlichadir) o‘zaro bir-biri bilan borlik bir necha mayda qatlamlardan iborat bo‘lishi mumkin (mae., tarkibida uzga tog‘ jinslari qatlamchalari uchraydigan kumir qatlami). P. Yerkin qo‘llaniladigan stratigrafii belgi. Litologii tarkibi bir xil, kalinligi unchalik iatta bo‘lmagan, o‘ziga Xos ayrim belgilari bilan farq, qiladigan ustki va ostki yotqiziqlaridan ozmi-ko‘pmi aniq chegara
bilan ajralib turadigan va geologik
kesmada ma’lum stratigrafii joy
zgallab turadigan geologii jismlar.
Mae., kumir, oltinli, fosforitli va boshqa qatlamlar.