Abyssal-abissal

SKLON OSTROVNOY — SLOPE ISLAND Orol yonbag‘ri,— shelf mintaqasidan tashqari joylashgan orollarning suv osti yonbagri; O. yo., sohildan, orollar quyi qismidai engiz yoki okean ostiga o‘tish chegarasidagi qiyalik. Uning qiyaligi 5—8° ga teng, ba’zan 15—20°, hatto bunday ortiq bo‘lishi ham mumkin (s. Sklon matYerikovыy).

SKLON PODVODNЫY — SLOPE UNDYERWATYER Suv osti yonbagri.


SKLON OSЫPANIYA — SLOPE SHAFT Nurab tushuvchi yonbag‘ri barxanning teshari tomondagi botik yonbagirda shamol harakati natijasida, uning ch$ssisidan kum zarralarining pastga yumalab tushishi.

SKOROST OSADKONAKOPLENIYA — SEDIMENT RATE Cho’kindilarning tuplanish tezligi. Bu jarayon suv havzalarida turli xil mahsulotlariing tuplanish, suv havzalari yoki chuqurlik ayrim qismlarining cho’kish tezligiga,
shuningdek balandliklarning yuvilish
darajasiga borlits. Hozirgi vaqtda
tog‘ etaklarida cho’kindi jinslar eng
ko‘p va tez (yiliga bir necha m. gacha)
tuplanadi. Suv havzalarining turbidit oqimlari rivojlangan qismida
bu kursatkich yiliga 0,5 mm ga, okeanlarning markaziy qismida esa 1000
yilda 1—10 mm ga tengdir. Cho’kindi
tuplanish tezligi cho’kindi jinslarIing tashqi Tuzilishiga va ularning
autigen m-llariga ta’sir etadi. Bu
tezlik qatta bo‘lgan Yerlarda noto‘g‘ri
qatlamli Tuzilish, bu jarayon sekin
kechgan Yerlarda esa turri qatlamlar
hosil bo‘ladi. R. F. Gekkyor fikriga
Haraganda, dengiz tubining silliq
Yerlarida cho’kindi tuplanish tezligi
0 ga tengdir. Vardanyansning ta’kidlashicha (1965)» cho’kindi tuplanish
geosinklinal qatlamlarda 100 yilda
0,01 —0,02 m, platformalarda esa
0,002—0,003 m ni tashkil etadi.


SKOROST RASPROSTRANENIYA UPRUGIX VOLN — SPEED OF PROPAGATION OF ELASTIC WAVES Qayishsoq to‘lqin larning tarsalish tezligi— qayishsoq muhit manbaidan tarqaladigan to‘lqinlar. T. j. larida (qattits, egiluvchan) bo‘ylama to‘lqinlar harakat qiladi. Kundalang to‘lqin l ar (V ) t. j. larida siljish mavjudligidan halolat bYeradi. Buylama va kundalang to‘lqinlardan tashqari, Yer yuzagida Reley nomi bilan ataluvchi to‘lqinlar sam (tezligi juda sekin) tarqaladi. To‘lqinlarning tarqalishi t. j. larining zichligi va boshqa kursatkichlariga bog’liq. Seysmologiya va seysmik sidiruvda to‘lqinlarning tarqalish tezligi yordamida Yer pusti, maitiyasi va yadrosining bir-biridan farqi o‘rganiladi. To‘lqinlarning tarsalishi ayrim m-l va ma’danlarda har xil. Ularning tezligi t. j. larining zichligiga bog’liq: 6 = 3,5—4,0 g/m3 bo‘lganda intruziv jinslarning zichligi oshgan sari tezlik yuksaladi.’ 6 — 2,57 — 3,25 g/sm3, ur =5,8—8,5 km/sek. Jinslarning zichligi 6=4,0 bo‘lsa, tezlik seyinlashadi: pirit ur =8,1 km/sek/0—4,9 g/sm3, gematit ur = 6,9 km/sek, 6 = 5,1 g/sm3, galenit ur = 2,8 km/sek, 6=7,42 g/sm3, sof oltin Ur = 2,0, 6 = 19.3. Suvda
neftda ur = 1,35=0,33 km/sek; m-l
larda km/sek; 1,6—2,0 atrofida bo‘ladi.
u r = 14,7 km/sek; km/sek, xavoda u
Tog‘ jinslarida to‘lqinlarning o‘rtacha tezligi.Tog‘ jinslari ur km/sek Tog‘ jinslari ur km/sek