Acdsee pdf image

sheksiz Qaraqum, Quilqum saxralan Xiywa xanhgm geograf.ya^ ■"_tan bascia mamleketlerden ajiratip qoygan edi. Amiwdtoy_u boyliannda jaylasqan X.ywa, Urgeash Kat, Gone Urgensh. Xazarasp, Oomrat Xojeli, Kerder (hazirgi Shimbay) qalalan xanliqtm _ln qalalan esaplangan. Orta Az.yan.ft en bay sawda oraylann.n bin bolean Xiywa qalas. 1598-jtldan baslap xanliqtm paytaxt. bolfean. Oala eki bolim - Ishan qala (qalan.n ishki bdl.mi) ham Dishan aaladan (qalan.n s.rtqi bolimi) ibarat. Ishan qalada xan rezidenciyas. ham sarayi, 17 ineshit, 22 medrese. karwansaray ham bazar jaylasqan. 1842-j.l. Dishan qala qunhp, diywal menen qorshalgan. Dishan qalada dnermentler, sawdagerler, mdrdikarhlar. diyqanlar jasagan.
Hakimshilik-aymaqhq jaqtan Xiywa xanhgi Xazarasp, Gurlen, Xanqa, Gone Urgench, Qoskopir, Pitnek, Gazavat, Kat, Shaxabbas, Shovat Tashawiz, Ambar-manok, Urgench, Xojeli, Shomanay, Qomrat siyaqh beklik ham walayatlarga bolingen. Xanl.q qurain.nda Besanq ham Qiyatqofurat nay.pl.qlan da bolgan. Bekliklerdi xan tarepinen tay.nlangan bekler, nayiphqlardi naytplar basqargan. Bek ham nay.plar qaramag.nda olarga xizmet etetug.n ameldarlar bolgan.
XIX asirdin birinshi yanm.nda Qoqan xanhg. aymaqhq jaqtan Orta Aziyadag. in mamleket edi. Xanhq shigista Sh.g.s Tiirkstan, batista Buxara amirligi ham Xiywa xanhg. menen shegaralas bolgan. Qoqan xanhg. menen Rossiya ortas.nda Mnz.ashol ham Miyankol sholleri jayihp turgan. Xanhqtin qubla shegaralar. Qarategin, Kulob, Darwaz, Shagnon siyaqh tawh ulkelerdi 6z ishine alip, bul aymaqlar ushin Buxara amirligi menen tez-tez soqhgisiwlar bohp turgan.
Qoqan xanhginin aymagi Buxara amirligi ham Xiywa xanhginan panqh tiirde, suwh daryalar, hasildar jerlerge bay bolgan. Xanhqbh orayhq qalalan Qoqan, Margulan, Ozgen, Andijan, Namangan, Fergana alabinda jaylasqan edi. Tashkent, Shimkent, Tiirkstan, Awliye ata, Pishpek, Suzak, Aqmeshit siyaqh iri qalalar da Qoqan xanhgi qurammda edi.
Qoqan xanhgi 15 beklik, yagniy askeriy okrugke bolingen bohp, olardin yarim.nan kopshiligi xannin balalan yamasa jaqinlan hakimlik etken. Hakimler 6z aymagindagi askeriy kiishler bassh.si ham de puqarahq basqanwinin bashgi da edi. Olar 6z qol astindagi armiyam ozleri materialhq jaqtan tamiynlegen. Hakimler askeriy jurislerdih aidman xannin shaqmgi menen 6z armiyasi menen belgilengen onnga jetip keliwi shart edi. Qoqan xani zariir jagdayda
Buxara anurliginde xaliqtin kopshilik bolimi diyqanshihq, sharwashihq penen shugdlangan. Suwganlatugin jerlerde paxta, biyday, sah, makke egilip, bag ham pahz onimlen jetistirilgen.Sharwashiliqta qpyshihq, qarakol jetilistiriw; onermentshilikte gilem toqiw, oymakerlik, zergerlik, tigiwshilik, kdnshilik, toqimashdiq, temirshilik, gulalshiliq, besik, sandiq jasaw, etikshilik, mayjtfwaz tarawlari ken rawajlangan.
Amirliktin ekonomikahq jagdayi ham xahqtin jasaw jagdayi tdmen darejede edi. Jerge iyelik etiw formasi nmn jillar dawammda ozgermey keldi. Sonday-aq, xaliqqa salinatugin saliq ham tolemler hadden tisqan kop edi. Xaliqtin satip aliw darejesiniri tomenligi onermentshiliktih rawajlaniwina tosqinliq etti. Onermentler azgana daramatqa da qanaat etip, ustaxanalardi keiieytiwge garejet taba almas edi.
Qoqan xanliginda 1803-jili qunlgan Xan ham Zarbak, 1819- jildagi Yangianq kanallan illkede suwganw juimslannin dnimliligin birqansha asirdi.
Xiywa xanliginda Muxammed Raximxan I hiikimdarligi dawirinde otkerilgen saliq reformasi, bajixananni engiziliwi, altin pul shiganliwi xojaliq jurruslanna oziniii unamli tasirin korsetti. Oz waqtinda jiynap alingan saliqlar xanliq gaziynesi daramatin arttirdi. Xanliqta jasalma suwganw boymsha aldingi asirlerge qaraganda koplegen jumislar alip banlgan Som aytip otiw kerek, xanliqlardm sawda qatnasiqlarinda elege shekem almaslaw usili dawam etti. Orta Aziya diuiya bazannan ajirahp qalgan, bul aymaqta birden-bir ishki bazar da qaliplespegen edi.
Soraw hdm tapsirmalar
l.Buxara dmirliginin siyasiy-hdkimshilik diizilisi qanday tartipte bolgan?

2. 
   .Xiywa,Qoqan xanhqlarinin hakimshilik-aymaqliq bdliniwin kartadan belgilen.
   
3. 
   .Xanhqlardin xojahq turmisi haqqinda nelerdi bilesiz?
   

■kXanhqlardin xalqi hdm sawda qatnasiqlari haqqmda tariyxiy dereklerden maghwmat toplan.
iXanhqlarda tistemlik etken dinastiyalar tariyxtna baylanish bayanat tayarlan.