Ad ta’sir etuvchi omillar

AD ta’sir etuvchi omillar

Guruh-MEK-89
Jalolov Shamil
Reja:

• AD tushunchasi.
• AD qonuni.
• AD ga ta`sir etuvchi omillar.

4. Bozor muvozanati.

• AD tushunchasi. AD qonuni. ADga ta`sir etuvchi omillar.

AD – bu narxlarning mavjud darajasida sotib olinadigan tovar (xizmat) lar miqdori.
AD turlari:
Individual (yoki yakka) AD – alohida shaxs, oila va boshqa subyektning tovar (xizmat) larning muayyan to`plamiga bo`lgan ADi.
Bozor ADi – alohida iste`molchilarning ADlari yig`indisi.
AD darajasini belgilab beruvchi asosiy omil narx hisoblanadi. Boshqa sharoitlar o`zgarmay qolganda narxlarning o`zgarishi (pasayishi yoki ko`tarilishi) sotib olinadigan tovarlar miqdorining o`zgarishiga (ortishi yoki kamayishi) olib keladi.
Narx darajasi va sotib olinadigan tovarlar miqdori o`rtasidagi teskari yoki qarama –qarshi bog`liqlik AD qonuni deyiladi.
100
200
300
400
500
10
20
30
40
50
60
70
80
90
100
A
B
V
G
D
E
P(so`m)
Narx
Miqdor Q (kg)
AD egri chizig`i.
Real iqtisodiy hayotda shunday holat ham yuz berishi mumkin, ya`ni ayrim tovarlarga narxlar o`sishi bilan ularga bo`lgan AD kamaymasdan balki ortib boradi. Bu holat Giffen samarasi deb ataladi R.Giffen kambag`al oilalar kartoshga qimmatligiga qaramasdan uni iste`mol qilish hajmi ortib borishini kuzatib, bu samarani izohlab beradi. Uning sababi oddiy, narx o`sganda kambag`al oilalar go`sht sotib olishdan umuman voz kechib, ko`p bo`lmagan daromadlarning barchasini kartoshka sotib olishga sarflaydi.
ADga narxdan tashqari ta`sir etuvchi omillar:

• Iste`molchi pul daromadlari;
• Iste`molchi didi;
• O`rnini bosuvchi tovarlar narxi;
• Bozordagi iste`molchilar soni;
• Narx va daromadlar o`zgarishining kutilishi;
• Iste`molchidan olinadigan soliqlar darajasi.

Daromadlar o`zgarishi bilan AD to`g`ri mutanosiblikda o`zgaradigan tovarlar oliy toifali tovarlar deyiladi. Daromadlar kamayganda AD oshadigan tovarlar past toifali tovarlar deyiladi.