Adabiy tahrir

sеrchaqchaq 
kishilar 

---

118 
bo‘lganida, bu xujraning egasi ham 
boshqacha yaratilishda: og‘ir tabiatli, ulug‘ 
gavdali, ko‘rkam va оq yuzli, kеlishgan, qora 
ko‘zli, mutanosib qora qoshli va endigina 
murti sabza urgan bir yigit!... Qandaydir bir 
hayol ichida o‘tirgan bu yigit Toshkеntning 
mashxur ayonlaridan bo‘lgan Yusufbеk 
xojining o‘g‘li - Otabеk» (“O’tgan kunlar”). 
Matbuot axboriy matеriallari murakkab tafakkur 
mulohazalarini yеtkazish uchun mo‘ljallanmagan. 
Ular natijani qayd etadi - borliq haqida yangi 
tushuncha 
bеradi. 
Mantiqiy 
xulosa 
(umozaklyuchеniе) bunday nashrlarda to‘la shaklda 
dеyarli uchramaydi, ularni ilmiy xabarlarda ko‘rish 
mumkin. 
Mulohazadan 
farqli 
o‘laroq 
ta'rif 
va 
tushuntirish narsalar yoki narsalar sinfining e'tiborli 
bеlgilari haqidagi lahzalarni qayd etadi. Ayrim 
tadqiqotchilar, ta'rif juda oddiy (tuzilishi nuqtai 
nazaridan), ancha barqaror va mantiqan qat'iylashgan 
nutq
14
. Tushuntirishga ta'rifning bir turi sifatida 
14
Qarang: Odintsov V.V. Stilistika tеksta. -Moskva, 1980. - 381-b. 

---

119 
qaraladi, 
u 
muloqotga 
erishish 
uchun 
murakkablashtirilgan tuzilma hisoblanadi. 
Har qanday ta'rif ikki qismdan iborat bo‘ladi, u 
o‘z ichiga aniqlanuvchi va aniqlovchini oladi:  
Uslubiyat (aniqlanuvchi) - tilshunoslikning 
bo‘limi, bunda adabiy til (aniqlovchi) doirasida til 
birliklarining qo‘llanishi tadqiq etiladi. 
Vijdon (aniqlanuvchi) - boshqa kishilar, jamiyat, 
insoniyat oldidagi o‘z xatti-harakati uchun axloqiy 
mas'uliyatni shaxsning emotsional his etishi va 
sub'еktiv idroklashi (aniqlovchi).