Adabiyot 9-sinf

BADIIY ASARDA MILLIY RUH IFODASI
1. Badiiy asar milliy bolishidagi eng muhim belgi nima?J: Asarning milliy tilda yaratilgani
2. Chinakam milliy asar qanday bo‘ladi?
J: Unda faqat til emas, balki qahramonlarning tabi atini tasvirlash ham milliy boMadi
3. Qaysi asar milliy ruh juda bo‘rtiq aks etganligi bilan ajralib turadi? J: «0‘tkan kunlar» romani
4. Milliy ruh yaqqol aks etgan asarlar qanday bo‘la di? J: Ularda personajlarning xattiharakatlari, o‘ylari, sezimlari faqat muayyan millat vakiliga mansub ekanli gi o‘zo‘zidan anglashilib turadi
5. «0‘tkan kunlar» romanida milliy ruh nimalarda yorqin namoyon bo ladi? J: Kumush Otabekni nikoh kechasi da ko‘rganda «siz o‘shami?» deb entikkanida, erxotin uzoq judolikdan keyin diydor ko‘rishgach, Kumush «Siz qochqoqsiz» deb Otabekning yuziga sekingina shapatilab, erkalaganida namoyon bo‘ladi
1. Cho’lponning 20yillarda yaratilgan sheVlarini toping.
J: «Ko‘ngil», «Kishan», «Vijdon erki»
2. Cho‘lpon tarjima qilgan asarlarni toping.
J: «Hamlet» (Shekspir), «Malikayi Turondot» (Gos si), «Xasis» (Molyer), «lkki boyga bir qarol» (Goldoni), «Bosmachilar» (Shiller), «Tergovchi» (Gogol), «Boris Godunov» va «Dubrovskiy» (Pushkin), «Osilgan yetti kishining hikoyasi» (L.Andreyev), «Ona» va «Yegor Bli chev va boshqalar»
3. Cho‘lponning qaysi asarlari hikoya janrida?
J: «Qurboni jaholat», «Do‘xtur Muhammadiyor», «Oydin kechalarda», «Qor qo‘ynida lola», «Oq pod shoning in’omi»
4. Cho‘lponning she’riy to‘plamlarini toping.
J: «Uyg‘onish» (1922), «Buloqlar» (1923), «Tong sirlari» (1926), «Soz» (1935)
5. Cho‘lponning 1917yildan keyingi Turkistonning qonli manzaralari aks etgan qaysi she’riga «Talanmagan, yiqilmagan yer yo‘q. Go’daklar nayza boshida...» so‘zlari epigraf qilib olingan? J: «Yong‘in»
6. Cho’lponning ijtimoiy lirikasiga oid bo’lgan sheYlarini toping. J: «Ko‘ngil», «Kishan», «Yong‘in», «Vijdon erki»
7. Cho’lponning «Kecha va kunduz» asari haqidagi to‘g‘ri hukmni toping.
J: 1kitob 1933 1934yillarda ChoMponning
0‘zbekistonda boshlangan qatog‘ondan qochib, Mos kvada yashayotgan davrida yaratilgan, romanning dastlabki boblari 1935yili Toshkentda nashr etilgan adabiy jurnalning 1sonida bosilgan, asar to‘la holda 1936yili kitob holida e’lon qilingan
8. Cholpon maqolalarini qaysi taxalluslar bilan e’lon qilgan? J: Qalandar, Mirza qalandar, Q.Andijonlik
9. Qaysi shoir Fitratning taklifiga ko‘ra 1921 1922yil larda «Buxoro axbori» gazetasini boshqaradi? J: Cho‘lpon
10. Cho’lponning dramalarini toping.
J: «Yorqinoy» (1921), «Halil farang» (1921), «Yana uylanaman» (1926), «Cho‘rining isyoni» (1926), «0‘rtoq Qarshiboyev» (1928), «Hujum» (1928)
11. 1927yilda bo‘lib o‘tgan qurultoyda kim Cho‘lponni «g‘oyaviy tuturuqsiz», deb qoralaydi? J: Akmal Ikromov
12. 1932yilda Moskvaga ko‘chib o‘tib, u yerda Gogol ning «Tergovchi», Frankoning «Feruza», Andreyevning «Osilgan yetti kishining hikoyasi» asarlarini o’zbekcha lashtiradi. Bu qaysi ijodkor? J: Cho’lpon
13. Cho’lponning 1914yil 18aprelda «Sadoyi Tur kiston» gazetasida bosilgan she’ri?
J: «Turkistonli qarindoshlarimizga»
14. Cho’lponning 1914yilda bosilib chiqqan asar lari? J: «Turkistonli qarindoshlarimizga» she’ri, «Qur boni jaholat» hikoyasi, «Adabiyot nadur?» maqolasi, «Do‘xtur Muhammadlyor» hikoyasi
15. Qaysi asar Cho‘lpon ijodining mohiyatini ifodalab beradi? J: «Adabiyot nadur?» maqolasi
16. «Ha, to’xtamasdan harakat qilib turgan vujudimiz ga, tanimizga suv, havo naqadarzarur bo’lsa, maishatyo’li da harxil qora kirlar bilan kirlangan ruhimiz uchun ham shul qadar adabiyot kerakdir. Adabiyot yashasa, millat yashar» fikrlari kimning qaysi asaridan olingan?
J: Cholponning «Adabiyot nadur?» maqolasidan
17. «Adabiyot chin ma’nosi ila o’lgan, so‘ngan, o’ch gan, majruh, yarador ko‘ngliga ruh bermak uchun, faqat vujudimizga emas, qonlarimizga qadar singishgan qora balchiqlarni tozalaydurgan, o’tkir yurak kirlarini yuvadirgan toza ma’rifat suvi, chang va tufroqlar to‘lgan ko‘zlarimizni artub, tozalaydurgan buloq suvi bo‘lganlikdan bizga g‘oyat kerakdur» fikrlari kimning qaysi asaridan olingan?
J: Cho‘lponning «Adabiyot nadur?» maqolasidan
18. Cho’lpon 1922yilda qaysi jurnal bilan hamkorlik qiladi? J: «lnqilob» jurnali bilan
19. Cho‘lpon qaysi yili Moskvada dramstudiyada tar jimon va dramaturg bo‘lib ishlaydi?
J: 1924 yilda
20. Qaysi yillar Cho‘lpon uchun samarali ijod davri bo’ldi? J: 20yillar
21. «Muhabbatning saroyi keng ekan, yo‘lni yo‘qot dimku, Asrlik tosh yanglig' bu xatarlik yo’lda qotdimku». Ushbu misralar muallifini toping.
J: ChoMpon, «Qalandar ishqi»
22. Cho’lponning «Ko‘ngil» she’ri qanday boshlanadi? J: Ko‘ngil, sen bunchalar nega Kishanlar birla
do‘stlashding?
23. Cholponning «Ko‘ngil» she’ri qanday yakunlanadi? J: Kishan kiyma, Bo‘yin egma Ki, sen ham hur
tug‘ilgansan!
24. Cho‘lpon «Ko’ngil» she’rida birbiriga zid bolgan
ikki narsaning do‘stligidan hayratga tushadi. Bular qaysi lar? J: Ko‘ngil, kishan
25. Cho‘lponning «Kishan» she’ri qanday boshlanadi?
Jr Kishan, gavdamdagi iziar bukun ham bitgani
yo‘qtur
26. Cho’lponning «Kishan» she’ri qanday yakunlanadi?
J: Faqat butkul qutulmoqqa umidim endi ortuqdir!
27. «Ko‘nglim kabi yiqiq uylar, qishloqlar, ...larga buzuq ko‘ksin ochganmi?» «Yong‘in» she’ridan olingan satrlarda nuqtalar o‘rniga qaysi so‘zni qo‘yish mumkin? J: Boyqush
28. «Keng yaylovga o‘tmi ketdi, yondimi? ... istagiga qondimi?» «Yong‘in» she’ridan olingan satrlarda nuqtalar o‘rniga qaysi so‘zni qo’yish mumkin? J: Madaniyat
29. «Hayvonlarga, insonlarga Zolim ega bo’lmay qol mas. Faqat erkin vijdonlarga Ega bolmoq mumkin emas!» Ushbu misralar muallifini toping.
J: Cho‘lpon «Vijdon erki»
30. Intim so’zining ma’nosi nima?
J: Eng ichki, yashirin
31. «Agarzulm avjga kelsa, Ko’k boshida yerga tegar» misralari Cho‘lponning qaysi she’ridan olingan?J: «Vijdon erki»
32. Cho‘lpon qaysi she’rida «Bashar tarixing har saf hasida qonli dog‘ing bor!» degan so‘zlarni yozadi. Bu yerda gap nima haqida ketyapti? J: Kishan
33. «Men endi topdim baxtimni. Hammayog‘im shuniki. Boshqalarga beshto’rt tanob yemi tirikligimda o‘tkazib berib, qolgan davlatimni batamom shunga qoldiraman». Ushbu fikrlami Akbarali mingboshi kimga aytgan? J: Hakimjonga
34. Cho‘lponning «Kecha va kunduz» romanida Zebi Akbaralining nechanchi xotini edi? J: To’rtinchi
35. «Kofir bilan itning farqi yo‘q. Itdan qochmaysizmi? Shunday bo’lsa, kofirdan ham qochmasangiz bo’ladi. Bu joiz?» Bu gaplarni Zebini sud majlisida yuzini ochib o’tirishi uchun kim aytgan? J: Domlaeshon
36. «Men bu taklifga qarshi emasman. Albatta, mening bu masalada boshqa mulohazalarim bor. Men urush vaq tining nozik paytlarida bo‘lgan bu o’ldirishga oddiy oldirish kabi qarolmayman. 0‘ldirilgan odam Rusiya davlatiga va podshoga sadoqati bilan tanilgan odam edi. Uni «yosh sart» maxfiylari, ayniqsa, ularning dushmanlari bolgan Tur kiya bilan fikran bog‘lanishgan unsurlar yomon ko’rardilar». Ushbu fikrlar qaysi asardan olingan?
J: Cholponning «Kecha va kunduz» romani
37’ Cho’lponning «Kecha va kunduz» romanida Zebi erini oldirgani uchun qanday jazoga mahkum etiladi?
J: Yetti yil Sibirga surgun
38. «0‘zi iqror emas, inkor qildi, shekilliku?» Ushbu satrlar Cho’lponning «Kecha va kunduz» romanidagi qaysi qahramonga tegishli?
J: Domlaeshon
39. Cholponning «Kecha va kunduz» romanida Ak barali o’lgandan so‘ng uning o‘rniga kim mingboshi bo’ladi?J: Zunnun
40. «Xudo xudo bo‘lib turib ham oladi, ham beradi, yo‘qa, u ilgari jon berib, keyin jon oladi. Yer yer bo’lib tu rib ilgari rizq beradi, keyin jon oladi. Olgan beradida! Sen nimasan, pirim, sen? Xudodan zo’rmisan? Yerdan kuchli misan? Olasan, bermaysan. Olasan, bermaysan». Ushbu fikrlar kimniki? J: Razzoq so‘fi
41. Cho’lponning «Kecha va kunduz» romanidagi qaysi qahramon millatdoshlarini o‘ylamaydi, ularga achinmaydi. Odamiylik haqidagi ortiqcha injiqliklardan xoli va shu bois kattalarning zanjirdagi itiday gap? J: Akbarali mingboshi
42. Cho’lponning «Kecha va kunduz» romanida Zebini o’ldirish uchun uning tabarruk suv solingan choynagiga kim zahar solib qo‘ygan edi? J: Poshshoxon
43. «Kecha va kunduz» romanida Poshshoxon uydagi lar kimning uyiga kirib ketganda Zebining uyiga zaharli suv solib qo‘yadi? J: Dadaboy baqqolning
44. «Soddasan, Akbarali. Podsholik hamma vaqt yurt ning obro‘ylik odamlarini himoya qiladi. Obro’y davlat bilan topiladi». Ushbu fikrlar «Kecha va kunduz» romanining qay si qahramoniga tegishli? J: Noyib to‘ra
45. «0‘risga ham qiyin. Unday usta amaldorni endi ChinMochindan topib kelmasa, bu yurtlarda topilmas». Ak barali mingboshi haqidagi ushbu fikrlar «Kecha va kunduz» romanining qaysi personajiga tegishli?
J: Razzoq so‘fi
46. «U yer, bu yerga arz qilib koYing. Bu nozik zamon da arz qilishdan biron natija chiqarmikan? Nevlayda. Bir sudning hukmini yuqoriroq bir sud buza oladikuya. Zamon nozik, ish nozik; shundan qo‘rqaman!» Ushbu fikrlar «Ke cha va kunduz» romanining qaysi personajiga tegishli?
J: Hakimjon
47. «Fazilatxon ichkaridan bir mis tovoqda non bilan mayiz ko’tarib chiqqanda tashqarida mehmondan ham,
mezbondan ham darak yo‘q edi». Fazilatxon qaysi asar qahramoni? J: «Kecha va kunduz»
48. «Nima bo’ldi bu juvonga? Ertalabdan kechgacha kundoshlari bilan o’pishadi, gapiradi, ashula qiladi, kuladi, kuldiradi, tegishadi, hazil qiladi, qitiqlaydi, qochadi, quv laydi, quvlashadi. Qor yoqqanidan beri qishloqning yarim xotinqizlari bilan qor otishib chiqdi. Uchtasi bilan «qorxat» o‘ynab yutdi». Ushbu ta’rif «Kecha va kunduz» romanidagi qaysi qahramonga tegishli? J: Sultonxonga
49. Qaysi asar qahramoni qalbida kech uyg‘ongan ota lik mas’uliyati uni qotillik qilishga undaydi?
J: «Kecha va kunduz» romanining
50. Qaysi asar qahramonini tom ma’noda o’zini «muhit ning erki»ga bergan o’zbek qizi deyish mumkin?
J: «Kecha va kunduz» romani qahramoni Zebini