Adabiyot darslarida zulfiya hayoti va ijodini zamonaviy texnologyalar asosida òrganish mundarija kirish I. Bob

- Salom, Zulfiya!
Men kitobni ochaman va o'qiyman:
Bundan keyin hayotga bo'ysunmang:
Shovqinli daryoga dadil kiring!
Eng yaxshi qo'shig'ingizni eslang:
Eng yaxshi qo'shiq har doim oldinda.
Va bu mening yuragimni engillashtiradi. Va, ehtimol, Zulfiya she’riyati bilan muloqotda bo‘lgan har bir kishi uning qo‘shig‘ining ajoyib hamdardligidan bu hayotga ishonchini oshiradi...
Uning qo'shig'i seviladi. Ular nafaqat u yerda, paxta dalalari va uzumzorlarida, nafaqat Toshkentning akatsiya va chinorlari ostida. Uning qo'shig'i ruhdan ruhga oid til to'siqlaridan o'tib, She'riyatda mamnuniyat topadi.
Uning she’riyati esa yengil. U sevgi va sadoqatni o'rgatadi. U hayot va so'z mas'uliyatini o'rgatadi. Bu hayotni sevishga, kelajakka umid qilishga ishonishga mardlikka o‘rgatadi”.⁵
Qizi Xulkar Hamidovna Alimjonovaning eslashlariga qaraganda, Zulfiya juda kamtar edi. Anna Axmatova evakuatsiya yillarida Toshkentda yashaganida, kasal bo'lganida Hamid Olimjon unga ovqat, tort olib kelgan. U rahmat aytib, Zulfiya bilan salomlashib, mehmonga borishni iltimos qildi. Zulfiya Anna Andreevnaning oldiga borishga jur’at etmadi. Ammo u rus shoirasining o'ziga juda yaqin va tushunarli she'rlarini qanday ijodiy jo'shqinlik va ilhom bilan tarjima qildi. Zulfiya Axmatova va Tsvetaevani she’riy iste’dod jihatidan asossiz ravishda o‘zidan yuqori qo‘ygan.
Hamid Olimjonning vafoti Zulfiyaning keyingi hayotini abadiy belgilab berdi. U qiziga: “Men u bilan atigi to'qqiz yil birga bo'ldim. U men uchun hamma narsa edi: er, ota, maslahatchi, do'st. Uning o‘limi meni shoir qildi. Balki u tirik bo‘lganida men ham har bir o‘zbek ayoli kabi bolalarga, uyga g‘amxo‘rlik qilib, yozishni to‘xtatardim. Ammo men ayol taqdirimni hech kimga tilamayman ». Uning o'limidan keyin u ikkita qalam bilan yozishga va'da berdi - u uchun va o'zi uchun. U juda sevgan har bahorda unga she'r yozardi.
Zulfiya Hamid Olimjondan ellik ikki yil tirik qoldi va shu yillar davomida ellikta she’r yozdi. Bu misralar esa unga buzilmas yodgorlikdek – toshda emas, so‘zda.
Zulfiya she’rlarini rus tiliga ko‘plab ajoyib rus shoirlari tarjima qilgan. Ular orasida Semyon Lipkin, Svetlana Somova, Zoya Tumanova, Yuliya Neyman bor. Zulfiya taniqli shoira Rimma Kazakova bilan juda yaqin va iliq munosabatda bo‘lgan, u ham uning she’rlarini tarjima qilgan.
1995-yilda Zulfiya “Do‘stlik” ordeni bilan taqdirlangan. O‘zbek xalqining suyukli qizi Zulfiya 1996-yil 1-avgustda vafot etdi. Ayolning ulushi va ruhi haqidagi haqiqat undan keyingi avlodlarga qoldi ⁶.


Xulosa


Shoira Zulfiya Isroilova 1915-yil 1-martda Toshkent shahrida, Ukchi mahallasida quyuvchi oilada tug‘ilgan. Zulfiyaning “ Qizil ro‘mol” nomli ilk she’rining yaratilishiga burqani tashlab, zavod va fabrikalarda ishga kirishgan ayollar hayoti sabab bo‘ldi.
1930 yildan boshlab “Ishchi”, “Kolxozchibolalar” gazeta va jurnallarida yosh shoiraning ilk she’rlari chop etilmoqda. 1932 yilda o‘n yetti yoshli Zulfiyaning “ Umr sahifalari” nomli birinchi she’riy to‘plami nashr etildi. 1938-1939-yillarda “She’rlar” va “Qizlar qo‘shiqlari” nomli ikkita she’riy to‘plami nashr etildi. Urush yillarida Zulfiya ijodi yuksak ma’no va badiiy barkamollik kasb etadi. Shoiraning “Uni Farhod deb atashgan” to‘plamlari nashr etilgan .
(1943), “Ayriliq kunlarida” (1944), rus tilida esa “Sadoqat”. Bunday she’rlar Zulfiya ijodida falsafiy ma’noning chuqurlashishiga xizmat qildi . Urush yillarida yozilgan va katta muvaffaqiyatlarga erishgan ilk she’r – hayot va inson, borliq ma’nosi, muhabbat va sadoqat, hayot va kurash haqidagi “Uni Farhod deyishgan” dostoni. Yozuvchi Oybek xotirasiga bag‘ishlangan “Olov va yo‘l she’ri” biz uchun Zulfiyaning qimmatli merosi bo‘lib, natijada “Kamalak” she’riy sikli paydo bo‘lib, ijodida muhim voqea sanaladi. Zulfiya va o‘quvchini hayot va borliq mazmuni haqida fikr yuritishga majbur qiladi. Shoiraning ko‘plab she’riy to‘plamlari borki, ularning har biri uning ma’naviy olamining yangi qirralarini ochib berdi. “Ayriliq kunlar” sikli shafqatsiz urush olovida azob chekkan qalb zafarini aks ettirgan bo‘lsa, “Qalbimga yaqin odamlar” da matonat, fidoyilik, Vatanga muhabbat tuyg‘ulari avjiga chiqadi. “Mushoira” (“Shoirlar bellashuvi”) siklida esa inson taqdiri manfaatlari va muammolari mushtarakligi tasdiqlanadi.
Zulfiya qalbining so‘nggi faryodidek yangragan “Xotira parchalari” lirik she’ri /1995 -yil, uning oqqush qo‘shig‘i edi. Bunga asoslanib
uning tarjimai holidan parchalar, Zulfiya xalqimizning mashaqqatli, mashaqqatli, ammo qahramonlik yo‘lini haqiqat bilan ko‘rsatdi. Mustaqillik davrida yozilgan “Xotira parchalari” A.Axmatovaning mashhur “Rekviyem”ini biroz eslatadi. Zulfiya iste’dodli tarjimon sifatida ham mashhur. A.S.Pushkin, M.Yu. kabi shoirlarning asarlarini oʻzbek tiliga tarjima qilgan.
1995-yilda Zulfiya “Do‘stlik” ordeni bilan taqdirlangan. O‘zbek xalqining suyukli qizi Zulfiya 1996-yil 1-avgustda vafot etdi.
Adabiyotlar:

1. Zulfiya. Kuylarim sizga. She`rlar.-T.: “Badiiy adabiyot”, 1965.

2. Zulfiya. Asarlar (2 tomlik).-T.: “Adabiyot va san`at”, 2-t
3. Zulfiya. Yillar, yillar... She`rlar.-T.: “Adabiyot va san`at”,
4. Zulfiya. Asarlar (3 tomlik).-T.: “Adabiyot va san`at”, 1985-86.
5. Akbarov A. Zulfiya. -T.: “Adabiyot va san`at”, 1975.
6. Karimov N., Sultonova M. Zulfiya. // O‘zbek adabiyoti tarixi
(3 jildli).-T.: “Fan”, 3-jild, 1-kitob, 1972.
7. Mamajonov S. Hamid Olimjon va Zulfiya. // Saylanma. -T.:
“Adabiyot va san`at”, 1981.
8. Musina G‘. Shoira Zulfiya (ijodiy yo‘li).-T.: O‘zadabiynashr,
1961.
9. Olimjonov A. Shoira Zulfiya (Tanqidiy-biografik ocherk).-
T.: “Fan”, 1953.
10. Qayumov L. Shoira Zulfiya.-T.: “Badiiy adabiyot”, 1965.
11. www.yandex.ru /zulfiya/
12. Asarlar. Uch tomlik. T., G‘afur G‘ulom nomidagi Adabiyot va san’at nashriyoti, 1983-1986.
13. Akbarov A. Zulfiya. T., G‘afur G‘ulom nomidagi Adabiyot va san’at nashriyoti, 1983.
14. Sultonova M. “Ijod sahifalari”. T., “Fan”, 1975.
15. Sharafiddinov O. Qalbimizga yaqin shoira. “Adabiy etyudlar” kitobida. G‘afur G‘ulom nomidagi nashriyot, 1968.
16. Qayumov L. Shoira Zulfiya. T., O‘zadabiynashr, 1965.
17. www.o‘zbek adabiyoti.com
18. www.ziyonet.uz
19.