Adabiyot nazariyasi va zamonaviy adabiy jarayon

kashfiyotga o‘xshardi. Shuncha yoshga kirib, hali bu to‘g‘rida sira o‘ylab 
ko‘rmagan ekan. Endi u nur bilan soyaning buyuk qudratiga imon 
keltirdi”[“Jimjitlik”, 53-b]. Parallelizmga asoslangan gaplar badiiy nutqning 
ta’sirchanligini boyitish bilan bir qatorda ma’noni kuchaytirishga, fikrning 
atroflicha ifodalanishiga, tasvir obyektining boyib borishiga xizmat qiladi.
Sintaktik figuralar nutqiy ta’sirchanlikni oshirib, kitobxon oldida asarning 
jozibasini yanada oshiradi. Asarning nutqiy ta’sirchanligini shakllantirish, kitobxon 
oldidagi jozibasini yanada oshirish adib mahoratiga bog‘liqdir. Said Ahmad 
asarlari tahlili jarayonida sintaktik figuralardan unumli foydalanganligining guvohi 

---

196 
bo‘lamiz. Asarda uchraydigan sintaktik figuralar asarning badiiy qimmatini yanada 
oshirib, yozuvchining kitobxon oldidagi mahoratini ochib bergan.
O‘xshatish, gradatsiya, takror, ellipsis va boshqa tasviriy vositalar chuqur 
falsafiy ma’nolar tashuvchi matn darajasiga ko‘tarilar ekan, ularning badiiyuslubiy 
imkoniyatlari kengayib, murakkablashib boradi. Said Ahmad ijodida esa ular 
asarning badiiy-estetik kuchini oshirishda, emotsional-ekspressiv ma’nolarni 
shakllantirishda asosiy omillardan biri bo‘lib xizmat qilgan.
Foydalanilgan adabiyotlar: 
1. Yo‘ldoshev M. Badiiy matn va uning lingvopoetik tahlili asoslari. “Fan”, 
2006. 
2. Mahmudov N. O‘xshatishlar – obrazli tafakkur mahsuli.// O‘TA, 2011, 3-
son. 
3. Shukurov R. Sintaktik parallelizmning uslubiy vazifalari.// O‘TA, 2004, 2-
son. 
4. Said Ahmad. Jimjitlik. “G‘afur G‘ulom”, 1983. 
SAID AHMAD ASARLARIDA KO’CHMA MA’NOLI SO’ZLARNING
QO’LLANILISHI 
TURSUNTOSHEVA Fazilat Burhon qizi, 
Alisher Navoiy nomidagi ToshDO’TAU
O’zbek filologiyasi fakulteti talabasi