Qadimiy yunon faylasufi Arastu Frakiyaning Stagira shahrida tug’ilgan. Shu tufayli ba’zan Arastuni Stagirit deb ham atashadi. U 17 - yoshidan 37 – yoshigacha (367- 347 yillar) faylasuf Aflotunning akademiyasida tahsil olgan. - Qadimiy yunon faylasufi Arastu Frakiyaning Stagira shahrida tug’ilgan. Shu tufayli ba’zan Arastuni Stagirit deb ham atashadi. U 17 - yoshidan 37 – yoshigacha (367- 347 yillar) faylasuf Aflotunning akademiyasida tahsil olgan.
- Eng mashhur va buyuk faylasuflar, qadimiy Gretsiya mutafakkirlarning biri Aristotel hisoblanadi. Aristotelning “Poetika” asari eng yirik asarlardandir. Uning bu asari bizga qoldirgan katta meros.
- Aristotelning “ Poetika” asariga yozilgan sharh va izoh.
Abu Nasr Farobiyning yuqoridagi mulohazalari Arastu “ Poetika” asarida she’riyat haqida aytgan fikrlariga hamohangdir: “ Poetik san’atning kelib chiqishiga ochiq – oydin ikkita sabab bo’lib , ikkalasi ham tabiiydir. - Abu Nasr Farobiyning yuqoridagi mulohazalari Arastu “ Poetika” asarida she’riyat haqida aytgan fikrlariga hamohangdir: “ Poetik san’atning kelib chiqishiga ochiq – oydin ikkita sabab bo’lib , ikkalasi ham tabiiydir.
- Birinchidan, taqlid, o’xshatish insonga bolalikdan xos bo’lgan xususiyat. Inson boshqa mavjudotlardan o’xshatish qobiliyatiga egaligi bilan ham farqlanadi. Hatto dastlabki bilimlarni u o’xshatishdan oladi va bu jarayon samaralari barchaga xuzur bag’ishlaydi”.
- Demak, Arastu fikricha poeziya san’atining kelib chiqishiga birinchi sabab – odamlar bolalik chog’laridan taqlid, o’xshatishga, voqea, ish, harakatlarni qaytadan jonlantirishga tasvirlashga moyilligidadir.
- Bu fikrni yanada aniqlash uchun aytish kerakki bunday qobiliyat birovda zaif birovda (rassomlar, shoirlarda) kuchli bo’ladi va u tug’ma iste’dod deb ataladi. Ikkinchi sasab Arastu fikricha, odamlarning tasavvur quvvatidir. U ham iste’dod bo’lib, turli odamalrda turlichadir.
Poetika"ning ilmiy qimmatini belgilagan narsa shuki, undagi nazariy umumlashmalar, ishlab chiqilgan talablar qadimgi yunon adabiyotining boy materiali tahliliga tayanadi. Ikkinchi muhim jihat esa unda izchil, tizimli fikr yuritilgani, qo'yilgan har bir masala bo'yicha yaxlit ilmiy konsepsiyaning ifodalanishi bilan belgilanadi. - Poetika"ning ilmiy qimmatini belgilagan narsa shuki, undagi nazariy umumlashmalar, ishlab chiqilgan talablar qadimgi yunon adabiyotining boy materiali tahliliga tayanadi. Ikkinchi muhim jihat esa unda izchil, tizimli fikr yuritilgani, qo'yilgan har bir masala bo'yicha yaxlit ilmiy konsepsiyaning ifodalanishi bilan belgilanadi.
- Masalan, tragediya janriga to'xtalarkan, Aristotel avvalo uning janr spetsifikasini belgilab oladi, so'ng uni tashkil qilayotgan tarkibiy qismlar - voqyea (mif), fabula, xarakter til va uslub kabi masalalarni navbati bilan bir-bir ko'rib o'tadi, muhimi, har birini butun tarkibidagi o'rni nuqtai nazaridan o'rganarkan, boshqa unsurlar bilan o'zaro munosabatini nazardan qochirmaydi. Bu xususiyatlar "Poetika"ning adabiyotshunoslikka oid qadimiygina emas, chin ma'noda mumtoz asarligidan dalolatdir
E’tiboringiz uchun Rahmat!!!
Do'stlaringiz bilan baham: |
