Adsorbsiya hodisasi

 

---

3.3. Adsorbsiya issiqligi va entropiyasi 
 
Fizikaviy adsorbsiyada ham, xemosorbsiyada ham issiqlik 
effekti kuzatiladi, ya’ni issiqlik chiqadi. Xemosorbsiyada ajralib
chiqadigan issiqlik miqdori kimyoviy reaksiyalarning issiqlik 
effektiga yaqin keladi. Fizikaviy adsorbsiyada ajralib chiqqan issiqlik 
kalorimetrlar yordamida о‘lchanadi, lekin bunda olingan natijalar 
taqribiy bо‘ladi, chunki adsorbsiya demak, issiqlik chiqishi ham 
ancha vaqtga chо‘ziladi. Adsorbsiyaning integral issiqligi va 
differensial issiqligi degan tushunchalar kiritilgan. 1 g adsorbentga 
gaz yoki bug‘ yutilganda chiqqan umumiy issiqlik miqdori 
adsorbsiyaning integral issiqligi deyiladi va ushbu formuladan 
topiladi: 
.
int
Q
q
m

(3.3) 
bunda Q – ajralib chiqqan umumiy issiqlik miqdori (J), m – 
adsorbent massasi (g). Adsorbentga har bir ma’lum miqdorda 
adsorbtiv yutilganda ajralib chiqadigan issiqliklar adsorbsiyaning 
differensial issiqligi deyiladi, ya’ni 
.
dif
dQ
q
dn

. Adsorbsiya issiqligi ayni 
gazning kondensatsiya issiqligidan ancha katta bо‘ladi. Adsorbsiya 
issiqligi bilan gaz bosimi orasida quyidagi bog‘lanish bor: 
2
1
2
2
1
2
1
1
2
1
2, 303(
)
1
1
2, 303
P
T
T
P
Q
lg
yoki Q
lg
P
R
T
T
T T
P









 

(3.4) 
bu yerda P
1
 – harorat T
1
- ga teng bо‘lganida qaror topgan adsorbsion 
muvozanat holatidagi gaz bosimi; R
2
 - T
2
 da qaror topgan adsorbsion 
muvozanatdagi gaz bosimi; adsorbsiya issiqligi, R – universal gaz 
doimiysi. 
Adsorbsiya issiqligini nihoyatda sezgir adiabatik va izotermik 
kalorimetrlar yordamida aniqlash mumkin. Adsorbsiya vaqtida 
issiqlik juda kam miqdorda sust ajralib chiqadi. Shu sababli 
adsorbsiya issiqligini aniqlashda bir qator eksperemental qiyin-
chiliklarni yengishga tо‘g‘ri keladi. 
Adsorblanish jarayoniga statistik mexanika usullarini qо‘llash 
natijasida konfiguratsion integral va konfiguratsion differensial 
entropiyalar uchun quyidagi ifodalar olingan. Integral entropiya: 

---



1
ln 1
u
S
k
ln







 






(3.5) 
bu yerda θ – sirtning molekulalar bilan band bо‘lgan qismi. 
Bolsman konstantasi: 
R
k
N

Differensial entropiya: 
1
d
S
kln


 

(3.6)