Аёлларда ортиқча вазн психосоматикаси

Аёлларда ортиқча вазн психосоматикаси
Одатда семиришнинг асосий сабаби нотўғри овқатланиш ва жисмоний фаолликнинг етарли емаслиги деб ишонилади. Аммо тадқиқотлар шуни кўрсатадики, ортиқча вазн психосоматик сабабларга ега. Агар шундай бўлса, унда фақат парҳезга риоя қилиш орқали вазн йўқотиш ишламайди, психологик муаммоларни бартараф етиш керак.

Семириб кетиш сабаблари

Семириб кетиш цивилизация касалликларидан бири ҳисобланади. Юқори калорияли озиқ-овқат одамлар учун мавжуд бўлди, лекин айни пайтда жисмоний фаоллик камайди. Иш, офисда ўтириш, транспортда ўтирганда уйга ҳайдаш ва кўпинча диванда ўтирган кечки дам олиш калорияларга бўлган еҳтиёжни камайтиради. Аммо ҳеч ким бир вақтнинг ўзида истеъмолни камайтирмайди, кўп сонли оддий углеводлар – ширинлик, ун махсулотлари, шунингдек ҳайвон ёғлари туфайли озиқ-овқатнинг калория таркиби ошади.
Тадқиқотлар шуни кўрсатадики, семиришнинг кўплаб сабаблари бор:

нотўғри овқатланиш нафақат кўп миқдордаги калория, балки овқатланиш режимига риоя қилмаслик, ерталаб рўза тутиш ва кечқурун ётишдан олдин кўп миқдорда овқатланишдир;

уйқунинг етишмаслиги-кечаси соат 12 дан кейин ётиш иштаҳани тартибга солувчи мелотонин, грелинва лептин гормони ишлаб чиқаришни бузади. Кам ухлайдиган ёки кечаси ухламайдиган одам семиришга кўпроқ мойил бўлади;
дорилар-гормонлар, антидепрессантлар (амитриптилин ва бошқалар.), иштаҳани кучайтириши ёки липид ва углевод алмашинувининг бузилишига олиб келиши мумкин;

генетик мойиллик-семиз ота-оналарнинг ортиқча ёг тўқималарининг пайдо бўлишига мойил болалари борлиги исботланган;

ендокрин касалликлар-гипотиреоз, 2-тоифа қандли диабет, Кушинг касаллиги кўпинча семириш билан кечади, еркакларда тестостерон етишмовчилиги билан патологик вазн ортиши кузатилади, аёлларда еса эстроген, поликистик тухумдонлар етишмайди;
Марказий асаб тизимининг патологияси-мия шикастланиши, ўсмаларнинг айрим турлари овқатланиш бузилишига олиб келиши мумкин. Баъзи руҳий касалликлар, шунингдек, ортиқча овқатланиш ва ортиқча вазн билан бирга келади.
Аёллар ҳаётнинг муайян даврларида килограмм беришга мойил. Баъзида ҳайздан олдинги синдром шиш ва вазн ортиши ривожланиши билан бирга келади. Бу прогестерон гормони етишмаслигидан келиб чиқади. Кўп одамлар ҳайз кўриш бошланиши арафасида ва биринчи кунларда улар кўпроқ овқатланишни бошлайдилар, бу еса тана вазнининг жиддий ўзгаришига олиб келади.

Ҳомиладорлик пайтида ортиқча вазн олиш хавфи ортади. Гормонал қайта қуриш фаол ёғни сақлашга олиб келади. Ўртача ҳомиладорлик пайтида тана вазни 10-15 кг га ошади, аммо баъзи аёллар 20-25 кг га ошади. Юпқа тузилишга ега ҳомиладор аёллар бунга айниқса мойил.

Менопауза пайтида семириш хавфи яна ортади. Естрогенларнинг етишмаслиги ёг тўқималарида метаболизмга таъсир қилади ва тана вазнининг аста-секин ўсишига олиб келади, ундан қутулиш жуда қийин.

Ортиқча вазннинг психологик сабаблари

Тиббиётда психосоматика фаол ривожланаётган алоҳида соҳага ажратилади. Кўпгина касалликларда психосоматик сабаблар аниқланган, семириш улар орасида. Патологиянинг ривожланишининг асоси тананинг ҳиссий тажрибага реакцияси деб ишонилади. биринчидан, бу муаммо бартараф етилганда осонгина тузатиладиган функционал ўзгаришларни келтириб чиқаради, кейин еса ишдаги патологик касалликлар.

Психологларнинг тушунтиришича, ҳал қилинмаган ички зиддият, одам учун ҳиссий жиҳатдан ёқимсиз вазият онг остига кириб, ҳал қилинмаган бўлиб қолиши мумкин. Аммо у онгсиз даражада қолади ва овқатланишнинг бузилишига ёки бошқа органлар билан боғлиқ муаммоларга олиб келади.

Аёлларда ортиқча вазннинг психосоматикаси қуйидаги омиллар билан боғлиқ бўлиши мумкин:

стрессни сиқиш шартли, агар болалигида йиғлаётган болага дарҳол ширин нарса таклиф қилинса, бу ҳаракат онгсизда ўрнатилди. Вояга етган аёл ҳам кўнглини кўтариш учун салбий ҳис-туйғулар билан мазали нарса ейишга ҳаракат қилади. Кўпинча бу ширинликлар, тез овқатланиш, спиртли ичимликлар, бу ҳам вазн ортишига ва юқори калория таркибига олиб келади;

паст самооценка- психологларнинг фикрича, ишончсиз аёллар ортиқча озиқ-овқат истеъмолини фаоллаштиради, бу еса ортиқча вазнга олиб келади. Шундай қилиб, улар бошқаларга кўпроқ кўринадиган бўлади, лекин улар ўзларини паст баҳо билан яшашда давом етадилар.;
хунук бўлиш истаги-ерта ёшда зўрланган аёллар иштаҳани психологик жиҳатдан оширади. Шундай қилиб, онгсиз равишда улар нохуш ҳодисаларнинг такрорланишига йўл қўймаслик учун таналарини бузишга ҳаракат қилишади;
ташқи дунёдан ҳимоя қилиш-кўп миқдорда озиқ-овқат истеъмол қилиш ва ёг ъ қатламини қуриш сизга яшириш, сезиларли тўсиқ қуриш имконини беради. Бу уятчан одамларда ҳам, жисмоний ёки руҳий зўравонлик қурбонларида ҳам кузатилади;
болаликда ёки никоҳда диққат етишмаслиги-психологик сабаблар қизга етарли вақт ажратмайдиган ота-оналарга кўпроқ кўринадиган бўлиш истаги билан боғлиқ. Турмуш қурган аёллар баъзида турмуш ўртоғининг уларга бўлган қизиқиши йўқолганда килограмм беришни бошлайдилар;
қарама-қарши жинсни ёқтиришни истамаслик-муаммонинг илдизи болалик даврида ҳам учрайди, қизга нотўғри хулқ-атвор стереотиплари Юкланган, йигитлар билан мулоқот чекланган ёки улар гўзаллик ва шаҳвонийлик ёмон еканлигига илҳомланган. Онгсиз равишда қиз танасини ўзгартира бошлайди, уни ёг қатлами остида яширади.
Психосоматика танадаги метаболик касалликларни кучайтириши ва семиришнинг ривожланишига олиб келиши мумкин, бу диетага чидамли ва махсус комплекс даволанишни талаб қилади.

Тана ёғининг тақсимланиши нимани кўрсатади

Психологларнинг фикрича, ҳиссий муаммоларни аёл танасида ёғнинг тарқалиш табиати билан баҳолаш мумкин. Иккинчи ияк бепарволик билан пайдо бўлади, фикрларингизни баланд овозда ифода етишдан қўрқади. Елкада ва орқада ёг ъ бирикмалари ўтмиш юки билан боғлиқ бўлиб, аёл ўзини давом еттиради ёки чуқур айбдорлик ҳисси билан давом етади. Бел соҳасидаги орқа тарафдаги ёг ъ бурмалари уларнинг қилмишлари ёки хатолари учун айбдорлик ва уят кўрсаткичидир. Умуман олганда, тананинг юқори қисмида ёғнинг тақсимланиши бошқалар учун масъулиятнинг ошиши, ҳаммага ёрдам бериш истаги, кўпинча уларнинг манфаатларига зарар етказишнинг аксидир.

Психосоматика тананинг пастки қисмида ёг ъ бирикмаларининг тарқалишини қуйидагича тушунтиради:

қорин-бу ҳаддан ташқари ташвиш, аёлнинг ўзида амалга оширилмаган кўплаб ғоялари, баъзи психологлар буни она ва бола ўртасидаги муаммолар билан боғлашади;

Семириб кетишнинг психологик сабаблари бўлган аёлларда вазн йўқотиш фақат психолог ва психотерапевт билан еҳтиёткорлик билан ишлагандан сўнг мумкин, улар муаммоларнинг илдизини топишга ва ўзларини саралашга ёрдам беради.

Ортиқча вазннинг психологик муаммосини қандай ҳал қилиш мумкин
Психосоматик бўлган семиришни психолог билан биргаликда даволаш керак. Аммо аввал муаммонинг психологик сабаби борлигига ва ендокрин касалликлар ёки бошқа касалликлар билан боғлиқ емаслигига ишонч ҳосил қилишингиз керак. Бунинг учун терапевт ва ендокринолог томонидан текширув ўтказилади.

Баъзида муваффақиятли вазн йўқотиш учун туртки диагностиканинг хулосаси бўлиб, бу ички органларнинг жиддий ескиришини кўрсатади. Кўпинча 2-3 даражали семириш ёғли гепатоз (семириш ва жигар функциясининг бузилиши), атеросклероз хавфининг ошиши, глюкоза бардошлигининг бузилиши ва ёшлигида қон босимининг кўтарилиш тенденцияси билан бирга келади.

Психосоматикани даволаш учун ортиқча овқатланиш сабабларини топишга ёрдам берадиган ва истакларингизни назорат қилишни ўргатадиган тажрибали психологни топиш муҳимдир. Бу жараён кўп вақтни олади ва психолог маълум машқларни бажаришни таклиф қиладиган бир неча босқичлардан иборат:

Узида субперсоналиги ажралиши, бири ортиқча истаги, ва иккинчи – назорат қилиш. Психологияда одатда уларга ном бериш ва диалогга мослашиш тавсия етилади, унинг давомида сиз аёлнинг нима учун ортиқча овқатланишининг сабабларини, унинг бир томони бу жараённи қандай бошқаришини, иккинчиси еса аралашишини аниқлашингиз мумкин.

Мотивацияни излаш ёки ортиқча вазннинг фойдалари. Аёл ўзи билан содир бўлган муваффақияцизликлар учун семиришни айблаши мумкин. Аммо онгсиз равишда у кўпинча ўзини оқлайди, бу позицияда фойда излайди. Ушбу машқ туфайли у ортиқча вазн ёрдамида қондирадиган еҳтиёжларини аниқлай олади ва уларни қондиришнинг бошқа усулини топади.
Учинчи босқичда психолог ортиқча вазн ҳақидаги саволларга жавоб беришни, жавобларни ижобий ва салбий томонлари билан устунларга тақсимлашни таклиф қилади. Семириб кетишнинг камчиликлари каттароқ еканлигига ишонч ҳосил қилиб, аёл ҳал қилувчи вазн йўқотишга мослаша олади.
Баъзида ҳиссий муаммолар ёки тажрибалар шунчалик муҳимки, улар тиббий тузатишни талаб қилади. Шифокор зарар етказмайдиган ва ақлий мувозанатни сақлашга ёрдам берадиган ўсимлик седативларини буюриши мумкин. Бу валеранка таблеткалари, пустрник дамламаси, Новопассит ёки Персен бўлиши мумкин. Ушбу дорилар антидепрессантлардан фарқли ўлароқ, углевод алмашинувини бузмайди.

Юқори калорияли овқатни истеъмол қилиш сабабини топишдан ташқари, психология ёрдамида сиз тўғри мотивацияни шакллантирсангиз, ундан воз кечишга ҳаракат қилишингиз мумкин. Озиқ-овқатнинг бир хил қисми майда бўлакларга майдаланганда психологик усуллар яхши ишлайди. Улар визуал равишда битта катта гўшт бўлаги ёки бошқа идишга қараганда кўпроқ ҳажмли кўринади. Бу овқатланиш учун standart плиталарни озиқ-овқат миқдорини визуал равишда оширадиган кичик плиталар билан алмаштиришга ёрдам беради.

Ортиқча вазннинг психосоматик сабаблари билан ёқимсиз тажрибаларни сиқиб чиқарадиган ва стрессдан омон қолишга ёрдам берадиган ижобий ҳис-туйғулар керак. Мустаҳкамлаш учун сиз фойдаланишингиз мумкин:

ижодкорлик-расм чизиш, қўшиқ айтиш, мусиқа асбобларини чалиш, рақсга тушиш-салбийдан халос бўлишга ёки яхши ҳис-туйғуларга ўтишга ёрдам берадиган ҳар қандай йўналиш;

спорт-агар семириш оғир босқичга етмаган бўлса, жисмоний фаоллик фаровонликни ёмонлаштирганда, аввалги севимли машғулотлари ҳақида еслашингиз ёки янгиларини топишингиз мумкин. Бу ўйин жамоавий sport турлари, жанг санъатлари ёки бошқа ҳар қандай фаолият турлари бўлиши мумкин;
Хобби-юқори калорияли овқат истеъмол қилишга емас, балки муаммолардан чалғитишга, завқ бағишлайдиган ҳаракатларга еътиборни қаратишга ёрдам беради.
Психосоматик сабабларга кўра вазн йўқотиш натижаларини аниқлаш керак, шунда аёл ўзгаришларни яхши томонга кўради. Аммо тортиш ҳар куни бўлмаслиги керак, чунки тана вазни ўзгариши мумкин. Ижобий ўзгаришларни тасдиқлаш учун ҳафтада бир marta тарозиларга чиқиш учун Лоуче.

Вазн йўқотиш учун қўшимча чоралар

Фақат психология ёрдамида вазн йўқотиш мумкин емас, озиқ-овқатнинг калория миқдорини камайтириш ва жисмоний фаолликни ошириш керак. Бунинг учун овқатланиш мутахассиси ёки ендокринолог махсус парҳез тузади, унда кунлик еҳтиёжнинг 10-20% калория танқислиги бўлади. Қуйидаги маҳсулотлар диетадан чиқарилади:

ичакларда ферментацияни кучайтирадиган оқ ун навларини, қора нонни пишириш;

ҳар қандай шаклда ширин, уни қуритилган мевалар ёки янги мевалар билан алмаштириш мумкин;
ёғли гўшт;
иштаҳани қўзғатадиган ҳар қандай маҳсулотлар-аччиқ, дудланган, газланган ва алкоголли ичимликлар.
Ичимлик режимини нормаллаштиришга ишонч ҳосил қилинг, аёл танаси камида 1,5 литр сув талаб қилади ва иссиқ ҳавода, фаол жисмоний фаоллик билан, бу миқдор 2-2, 5 литргача ошиши мумкин.

Оғирликни йўқотиш учун кирувчи ёғларнинг сўрилишини камайтириш керак. Шунинг учун семиришнинг муҳим шакллари бўлган аёллар учун шифокор вазн йўқотиш учун махсус дориларни буюриши мумкин. Таъсири қуйидаги дориларда исботланган:

турли шаклдаги толалар-ичак таркибидаги ҳажмни оширади – липидларнинг бир қисмини ўзига сингдиради ва уларни сўрилишига йўл қўймайди, б ва К витаминларини синтез қиладиган normal ичак микрофлорасининг кўпайиши учун шароит яратади;
Orlistat-липазларнинг фаоллигини бостиради-озиқ-овқатдан келадиган ёғларнинг парчаланишида иштирок етадиган ферментлар. Шунинг учун липидлар табиий равишда чиқади ва тез сўрилади, бу еса вазн йўқотишни тезлаштиради.

Улар витамин етишмаслигини тўлдиришга, овқат ҳазм қилиш функциясини яхшилашга ёрдам берадиган турли хил биологик фаол қўшимчалардан фойдаланадилар.

Катта қорин, ҳаракатга халақит берадиган катта кестириб, кучли семириш билан жисмоний фаоллик ҳар доим ҳам мумкин емас. Кўпинча аёллар ортиқча вазн туфайли нафас қисилишидан азият чекишади. Шунинг учун улар физиотерапия машғулотлари билан жисмоний фаолликни оширишни бошлайдилар ва ижобий динамика пайдо бўлгандан ва жисмоний машқлар бардошлилиги ошгандан сўнг, улар фаолроқ спорт турларига ўтадилар.

Қачон шифокорга мурожаат қилишим керак

Кўпинча аёлларда вазн ортиши нафақат функционал бузилишлар билан бирга келади, семириш бошқа касалликлар билан мустаҳкамланади. Бундай ҳолда, шифокор ёрдамисиз вазн йўқотиш мумкин бўлмайди ва баъзида асосий патологияни даволаш керак бўлади.

Ортиқча вазн ва ортиқча овқатланишга мойил бўлиш оғир депрессия белгиларидан бири бўлиши мумкин. Касалликнинг бу шакли нима учун ривожланаётгани аниқ маълум емас, лекин унинг ривожланиш омилларидан бири мияда serotonin синтези ёки метаболизмининг бузилишидир. Шунинг учун муаммони махсус дориларсиз ҳал қилиш мумкин емас. Депрессив касалликлар билан ўсимлик седативлари ёрдам бермайди, антидепрессантларни қабул қилиш керак. Ушбу дорилар фақат рецепт бўйича сотилади ва алоҳида танланади. Ва ортиқча тана вазнига ега беморлар учун планшетлар иштаҳани рағбатлантирувчи таъсир кўрсатмаслиги керак.

Катта қорин, ортиқча ёғли елкалар, ингичка қўллар ва оёқлар касаллик ёки Кушинг синдромининг тез-тез белгисидир. Ушбу патология надпочечный гормонлар ишлаб чиқаришнинг бузилиши билан боғлиқ бўлиб, бу ёғнинг ўзига хос чўкишини аниқлайди. Патология нафақат семириш билан бирга келади. Кушинг касаллиги углевод алмашинувининг бузилиши ва қандли диабет, аниқ иммунитет танқислиги, жинсий касалликлар ривожланиш тенденцияси билан тавсифланади. Сиз фақат гормонал касалликларни бартараф етиш орқали вазн йўқотишингиз мумкин. Бу кўпинча ортиқча кортизол ишлаб чиқарадиган ўсмани жарроҳлик йўли билан олиб ташлашни талаб қилади.

Репродуктив ёшдаги аёлларда ҳирсутизм, юз тошмаси ва ҳайз кўриш бузилиши билан кечадиган семириш поликистик тухумдонларнинг кўрсаткичидир. Бу гинекологик ендокрин патология. Бу овуляция етишмаслиги, бепуштлик, инсулин ишлаб чиқаришнинг бузилиши билан тавсифланади, бу вақт ўтиши билан канд диабетига олиб келиши мумкин. Поликистик фиброзни даволаш енгил ҳолатларда гормон терапияси, оғир ҳолатларда жарроҳлик.

Агар психоген ортиқча овқатланиш туфайли пайдо бўлган ортиқча вазн бўлса, соғлиқнинг ҳар қандай ўзгаришига еътибор бериш керак. Енгил ҳавода ташналик доимий туйғулар, йўқолган сийдик катта миқдори, бош айланиши тури 2 диабет биринчи аломатлар бўлиши мумкин. Insulin уни даволаш учун ишлатилмайди, аксарият ҳолларда парҳез ва диабетга қарши махсус таблеткалардан фойдаланиш, масалан, Сиофор етарли.

Агар аёлнинг ортиқча вазни психосоматик сабаблар билан боғлиқ бўлса, ҳар томонлама ҳаракат қилиш керак. Аммо психолог билан ишлаш ва ҳис-туйғуларни тузатиш етарли емас. Агар сиз калория истеъмолини кўпайтирмасангиз ва уларнинг истеъмолини камайтирмасангиз, тана вазни жойида қолади.