- Nomlanishi. Doimiy valentlikka ega element, oksidining nomi «ele-
- ment nomi + oksid» shaklida yasaladi: magniy oksid, ahmiiniy oksid.
- Agar element o‘zgaruvchan valentlikka ega bo‘lib, bir necha xil oksid-
- lar hosil qilsa, element nomidan so‘ng
- uning valentligi qavs ichida rim raqami
- bilan ko‘rsatiladi va qavsdan keyin
- chiziqcha qo‘yiladi hamda oksid so‘zi
- yoziladi: C 0 2 - uglerod (IV)-oksid,
- C O - uglerod (Il)-oksid, P20 5 - fosfor
- (V)-oksid, P20 3 - fosfor (Ill)-oksid.
- Element nomiga kislorod sonining
- yunoncha sonlarda ifodalanishini qo‘-
- shib ham oksidlami nomlash mumkin:
- C 0 2 - uglerod dioksid, S 0 2- oltin-
- gugurt dioksid, S 0 3 - oltingugurt trioksid, R u04 - mteniy tetraoksid.
- Oksidlami nomlashda tabiatda uchrashi yoki turmushda qo‘llanishi, ta-
- rixiy nomlaridan ham foydalaniladi: so‘ndirilmagan ohak - CaO; H20 -
- suv; Si02 - qum, kvars; MgO - magneziya; Fe20 3 - qizil temirtosh (40-
- rasm).
- aylanishini o‘rganadigan fandir.
- Kimyo tabiatdagi barcha mavjudotlar turli ko‘rinishdagi kimyoviy
- moddalardan tarkib topganligiga asoslangan holda, ularning bir turdan
- boshqa turga o‘zgarish qonuniyatlarini, shuningdek, moddalaming xossalarini o‘rganuvchi fan hisoblanadi.
- Kimyo fanining predmeti barcha tabiiy va sintetik moddalardir.
- Tabiatdagi yer, suv, havo, osmon jismlari, jonli va jonsiz barcha
- mavjudotlar, kundalik turmushda foydalaniladigan uy-ro‘zg‘or buyumlari,
- oziq-ovqat mahsulotlari, umuman, atrofimizdagi butun borliq kimyoviy
- moddalardan tarkib topgan. Moddalar esa hozirgi vaqtda ma’lum bo‘lgan
- 118 ta kimyoviy elementning u yoki bu tarzda o‘zaro birikishi natijasida
- hosil bo‘lgan birikmalardir. Kimyo fani butun borliqdagi kimyoviy o‘zgarishlar natijasida hosil bo‘ladigan moddalarning xossalarini o‘rganadi,
- ulardan foydalanish yo‘llarini aniqlaydi va insoniyat uchun muhim bo‘lgan
- moddalami topishda bevosita ishtirok etadi. Tabiatda mavjud bo‘lmagan,
- sintetik yo‘llar bilan hosil qilingan polietilen, plastmassalar, dori vositalari, kapron, neylon kabi tolalar, avtomobil va boshqa texnik vositalaming
- ko‘plab ehtiyot qismlari sintetik kimyoviy moddalardir.
- Tabiiy va sintetik kimyoviy moddalardan kimyoviy usullar yordamida inson organizmi uchun sun’iy organlar, dori-darmonlar, oziq-ovqat
- mahsulotlari, kiyim-kechaklar, turmush uchun zarur bo‘lgan turli-tuman
- anjomlar, qurilish materiallari va boshqalar tay
Do'stlaringiz bilan baham: |
