Agar jonli mavjudodlarning xayot kechirish muxiti hamma joyda mutlaкo bir XIL bo’lganida, extimol, yer yuzi bir XIL turdagi hayvonlar bilan to’lib ketgan bo’lardi


Download 10.28 Kb.
bet3/3
Sana10.10.2023
Hajmi10.28 Kb.
#1696777
1   2   3
Bog'liq
Majidova M 1

Organik olamning mikroorganizmdan to insonga qadar bir necha o’n million yillar davom etgan evolutsiyasi davomida xatti-harakatlarning, xulq-atvorning fiziologik mexanizmlari uzluksiz ravishda murakkablashib, tabaqalasha borib, buning natijasi o’laroq organizm muhitning o’zgarishlariga tez reaksiya bildiruvchan va moslashuvchan xususiyat kasb etib borgan.

  • Organik olamning mikroorganizmdan to insonga qadar bir necha o’n million yillar davom etgan evolutsiyasi davomida xatti-harakatlarning, xulq-atvorning fiziologik mexanizmlari uzluksiz ravishda murakkablashib, tabaqalasha borib, buning natijasi o’laroq organizm muhitning o’zgarishlariga tez reaksiya bildiruvchan va moslashuvchan xususiyat kasb etib borgan.
  • Jumladan, bir hujayrali amyobaning hayot кechirishi, uning ozuqa qidirish imkoniyati, o’z hayotini muhofaza qilish qobiliyati muayyan darajada cheklangandir. Undagi yolg’iz hujayraning o’zi ham sezuvchi, ham harakatlanuvchi, ham ovqat hazm qiluvchi vazifalarni ijro etadi. Murakkab tuzilishga ega bo’lgan hayvonlarda a’zolarning ixtisoslashuvi ozuqani ko’rish, uni farqlash, xavf-xatarni tez sezish, aniq mo’ljal olish imkoniyatini beradi. Ixtisoslashuvning asosiy funkstiyasi signallarni idrok qilishdan iborat hujayralarning vujudga kelishida o’z aksini topadi. Mazkur hujayralar retseptor deb nomlanmish hujayralar turkumini yuzaga keltiradi. Hujayralarning boshqalari mushak to’qimalari ishini, bezlarning shira ajratishini nazorat qiladi. Bunday hujayralar effektorlar deyiladi. Ixtisoslashuv a’zolarni hamda funkstiyalarni bir-biridan ajratadi. Organizmning asosiy boshqaruv imko­niyati yaxlit narsa sifatida harakat qiladigan markaziy nerv sistemasi vositasida yuzaga keladi.

Nerv sistemasining asosiy elementlari nerv hujayralari hisoblanib, ularning funkstiyasi qo’zg’atishdir. Neyron hujayra tanachasidan, dendritdan, aksondan tashkil topadi. Markaziy nerv sistemasi bosh miya va orqa miyadan iborat.

  • Nerv sistemasining asosiy elementlari nerv hujayralari hisoblanib, ularning funkstiyasi qo’zg’atishdir. Neyron hujayra tanachasidan, dendritdan, aksondan tashkil topadi. Markaziy nerv sistemasi bosh miya va orqa miyadan iborat.
  • Hozirgi zamon fanining ko’rsatishicha, orqa miya va miya naychasi reflektor faoliyatining tug’ma (shartsiz reflekslar) hisoblangan shakllarni amalga oshiradi, katta yarimsharlarning qobig’i esa hayotda orttirilgan, psixika yordami bilan boshqariladigan xulq-atvor shakllarining organi sanaladi.
  • Miya katta yarimsharlari faoliyatining umumiy qonunlari I.P.Pavlov tomonidan kashf etilgan. Hozirgi zamon fiziologiyasi ma’lumotiga qaraganda, miyada hosil bo’ladigan to’lqinlar turli chastotadagi elektromagnit tebranishlariga o’xshab ketadi. Miyada elektr toklari paydo bo’lishining elektroensefalogramma ko’rinishdagi kuchaytirgich yordamida yozib olishning kashf etilishi muhim ahamiyatga ega bo’ldi. Chunki kosmonavt miyasining biotoklari yozuvi uning markaziy nerv sistemasida yuz beradigan o’zgarishlar ko’rsatkichi bo’lib xizmat qiladi.
  • Odam psixiк hayotida katta yarimsharlar qobig’i sirtining peshana qismlari alohida rol o’ynaydi. Psixik funкstiyalar muayyan tarzda chap va o’ng yarimsharlar o’rtasida taqsimlanishi chuqur o’rganilgan. Ma’lumki, psixikaning mazmuni — tirik mavjudot o’zaro munosabatda bo’ladigan tashqi olam bilan belgilanadi. Shuning uchun tashqi olam inson miyasida shunchaki oddiy biologik muhit emas, balki odamlar tomonidan ularning tarixiy taraqqiyot davomida yaratilgan hodisalar olami hamdir.
  • E’TIBORINGIZ UCHUN RAHMAT!!!

Download 10.28 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling