Ахборот коммуникация технологияларининг тараққий этиши билан ҳаётимизни қулайликлар билан бойитиш мақсадида тақдим

 
Ахборотларни ихчамлаштириш 
Мониторинг ўтказиш тизими давлат бошқарув органлари 
фаолиятида 
АКТни 
жорий 
этиш 
сарф 
харажатларини 
самарадорлигини оширишга қаратилган. Электрон ҳукумат аҳоли ва 
ташкилотларнинг давлат бошқарув органлари учун тақдим этишга 
боғлиқ маълумотлар бўйича маъмурий юкламалариникамайтиради, 
аҳолига кўрсатиаётган давлат хизматлари тезкорлиги ва сифатини 
оширади, аҳолига хизмат кўрсатишга қаратилган янги ижтимоий 
механизмларини яратади. 
Шундай қилиб, электрон ҳукумат – давлат бошқарувининг 
электрон хужжат айланиш тизими ҳисобланади, у мамлакат 
миқъёсида барча бошқарув жараёнларини автоматлаштиришга 
асосланган, ҳар бир жамият аъзоси учун ижтимоий коммуникация 
харажатларини камайтиради, давлат бошқаруви самарадорлигини 
сезиларли даражада оширади.Электрон ҳукумат хужжатларни 
бошқариш ва уларни қайта ишлаш жараёнлари билан боғлиқ 
бўлганмасалаларни ечишга қаратилган бўлиб, тармоқланган 

---

171 
жамиятни бошқарув тизимини яратишни тақозо этади.Шунингдек, 
электрон ҳукумат маъмурий сарф харажатларни камайтириш ва 
самарадорликни ошириш билан бирга ҳукумат ва жамият 
ўртасидаги ўзаро муносабатларни тубдан ўзгартиради. Натижада 
демократик жамиятни такомиллаштиради ва давлатни халқ 
олдидаги маъсулиятини оширади. 
Электрон ҳукуматни жорий этилиши аҳоли ва давлат 
ўртасидаги 
муносабатларни 
мутадиллаштиради, 
халқнинг 
давлатдан норозилигини камайтиради, электрон мулоқот туфайли 
бутун жамият ва давлат ўртасидаги сиёсий қарама-қаршиликларга 
барҳам бериади. Натижада давлат бошқарувининг Интернет орқали 
ўзаро муносабатда бўлувчи барча тузилмалар ва жамоат 
институтлари, давлат хизматчилари, тижорат, етакчи фуқаролар, 
таълим ва тадқиқот институтлари, жамоат ташкилотлари, 
фуқаролик ташкилотларининг янги тузилмаси ҳосил бўлади. 
Таълим тизимини модернизациялаш жараёни кечаётган бир 
вақтда йўналишга қараб ҳар бир талабанинг ижтимоий ва 
индивидуал ўқув материалини ўзлаштириш қобилиятини инобатга 
олган ҳолда таълим бериш усулини жорий этишга муҳим эътибор 
қаратилмоқда. 
Жамиятнинг замонавий ахборот коммуникация технологиялари 
асосида изчил суръатларда ривожланиб бориши таълим тизими 
ўқув 
материаллари 
мазмунига 
тегишли 
ўзгартиришлар 
киритилишини 
тақозо 
этмоқда. 
Ахборот 
коммуникация 
технологияларини ривожланиши халқаро миқёсда мулоқотни 
таъминлаш учун таълимнинг барча босқичларида чет тилларини 
мукаммал ўзлаштиришга зарурат туғдирмоқда. 
Руҳий ҳолатларни ўрганиш бўйича олиб борилган тадқиқотлар 
таълим дастурларини ишлаб чиқишда аввало фундаментал назарий 
билим ўқув материалларини сўнгра амалий кўникмаларни 
шакллантиришга асосланган таълим жараёнларини жорий этиш 
мақсадга мувофиқлигини кўрсатди.Талабаларнинг билим даражаси 
унинг тайёргарлик ҳолатини белгиловчи индикатор бўлибгина 
қолмай, балки унинг инсонийлик қимматлари, қадриятлари ва 

---

172 
маънавий маданиятини шаклланганлик даражасини ҳам
ифодалайди.
Таълим тизимида модулли блокли ўқитиш методикасини 
жорий этишни тавсия этар эканмиз, шуни алоҳида таъкидлаш 
лозимки, таълим олишда ўзига хос ҳусусиятлар, яратилган шарт 
шароитлар, ўрганилаётган материални дифференциаллаш, юқори 
даражада умумийлаштириш қобилияти шаклланишини кўрсатган. 
Таълим жараёнларида қўлланилаётган тамойиллар онглилик, 
активлик, яққоллик, тизимлилик, кетма-кетлик, осонлик, илмийлик, 
назарияни амалиёт билан боғлиқлиги модулли блокли ўқитиш 
методикаси концепциясининг асосини ташкил этади. Бундан 
ташқари модулли блокли ўқитишда когнетивлик- мантиқий маъно 
бўйича таҳлил қилиш ва эслаб қолиш; креатив – янги ғояни қабул 
қилиш ва ҳар қандай масалани назарий ечиш; рефлектив – талаба 
нимага эришди ва нимани ўзлаштирди, мавжуд муаммони 
шакллантириш ва ечиш йўлларини билиш тамойиллари ҳам 
инобатга олинди. Блокли ўқитиш усули – ахборот, текширув, 
мослашиш, муаммоли масалани ечиш, кирувчи текширув, чиқариш 
назорати каби жараёнларни ўз ичига олади. Доимо юқори даражада 
самара берувчи ўқитиш усули мавжуд эмас. Эришилган натижага 
ўқув фани ҳусусияти, дастурлар, талаба ва ўқитувчининг шахсий 
такомили, 
ўзлаштириш 
қобилиятига 
бевосита 
боғлиқ. 
Ўқитувчининг асосий вазифаси ҳар бир ҳолат бўйича энг самарали 
ўқитиш усулини тўғри танлаши билан характерланади. 
Блокли-модулли ўқитиш – шахсгақаратилган технология 
ҳисобланиб, ҳар бир ўқувчининг ўзининг имкониятига қараб ва 
мустақил билим олиш йўлини танлашдир. Таълим олувчи турли 
фаолиятни танлаши мумкин: машқларни бажариш, ижодий иш 
ёзиш, мунозарада қатнашиш, кўргазмали материал тайёрлаш ва ҳ.зо. 
Бунда ўқувчи маълумот излайди, уни қайта ишлайди ва тайёр 
маҳсулот олади. Блокли-модулли ўқитишнинг асосий мақсади 
бутун ўқув жараёнида ўқувчининг мустақил иш бажариш фаолияти 
активлигини оширишдан иборат. Бундай таълим калит сўзлар 
қимматини-маъносини тушуниш, ўқув материалини англаш, 
ахборотни ўзлаштириш имконини беради. 

---

173 
Блокли ўқитиш мувофиқ дастур асосида олиб борилади, ҳамда 
талабага турли интеллектуал операцияларни бажариш имконини 
яратади ва эришган билимларини ўқув масалаларини ечишда 
тадбиқ этади. Маълум бир мавзу материалини ўзлаштиришни 
кафолатлайдиган ўқув дастурининг қуйидаги кетма-кетлигини 
келтириш мумкин: 
- ахборот блоки; 
- ахборот – тести (ўзлаштирилган материални текшириш); 
- ахборот – коррекцияси (нотўғри жавобда – қайта ишлаш); 
- муаммоли блок: олинган билим асосида масалани ечиш; 
- текшириш ва коррекция блоки. 
Модулли ўқитиш – ўқишни шундай ташкил этилишики, бунда 
талаба модуллардан иборат ўқув дастури устида ишлайди. Модулли 
ўқиш технологияси мустақил билим олишга, яъни мустақил таълим 
олиш, иш жараёни жадаллиги ва ўқув материалини ўзгартиришга 
асосланган. Ўқув курси модули одатда уч босқичдан оборат бўлиши 
мумкин: тўлиқ, қисқартирилган ва чуқурлаштирилган.
Дастур материали бир вақтда турли код расм, сон, белги ва 
сўзлар кўринишида берилиши мумкин. Ўқиш модули ўқув 
материалининг 
маълум 
бир 
қисми 
бўлиб 
қуйидаги 
компонентлардан иборат бўлиши мумкин:аниқ шаклланган ўқув 
мақсади (мақсадли дастур);ахборот банки: ўқув материали ўқув 
дастури 
кўринишида;мақсадга 
эришишда 
услубий 
қўлланма;билимларни 
шакллантириш 
учун 
амалий 
машғулот;модулда кўзда тутилган мақсадга мос келувчи назорат 
ишлари. 
Модулли-блокли таълимнинг асосий мақсади ўқув жараёнида 
ўқувчининг мустақил ишлаш қобилиятини шакллантириш ва 
активлаштиришдан иборат. Бу мақсадни амалга оширилиши: фан 
материалини ўзлаштириш мотивини оширади; билим сифатини 
оширади; бутун таълим жараёни даражасини оширади.