Ахборот тизимларини лойиҳалаш

Hujjatlar  tizimi  –  bu  iqtisodiy  obyektlarni  boshqarish  jarayonida  doimiy 

qо‗llanuvchi  о‗zaro  bog‗langan  (aloqador)  shakldagi  hujjatlar  tо‗plamidir.  Iqtisodiy 

hujjatlar  tizimini  alohida  belgilanishi  hujjatlar  turini  juda  kо‗p  xilma-xilligidir.  Mavjud 

hujjatlar  tizimida  avtomatlashtirilmagan  axborot  tizimi  shu  bilan  belgilanadiki,  unda  har 

xil  turdagi  hujjat  shakllarini  kо‗pligi,  hujjatlar  oqimini  katta  hajmdaligi  va  ularni 

chalkashligi,  hujjatlarda  axborotlarni  qaytarilishi  va  ularni  qayta  ishlash  ishlari  ularning 

hosilasi  sifatida  olinadigan  natijalarni  ishonchliligini  pastligidir.  Hujjatlar  tizimini 

soddalashtirish uchun quyidagi ikki yondoshish mavjud: 

-  hujjatlarni standartlash va bir xil tartibga keltirish; 

-  qog‗ozsiz texnologiyani kiritishki, unda elektron hujjatlardan foydalanish va ularni 

qayta ishlashda yangi axborot texnologiyalarida foydalanish. 

Ihtiyoriy  tartiblangan  (bir  xillikka  keltirilgan)  hujjatlar  tizimi  quyidagi  talablarni 

qanoatlantirishi shart: 

-  bunga  kiruvchi  hujjatlar,  bog‗langan  iqtisodiy  axborot  tizimida  foydalanishni 

e‘tiborga olgan holda ishlab chiqarilishi zarur; 

-  tartiblashgan hujjatlar tizimi, tizim ishlab chiqilayotgan obyektlarni tо‗la va optimal 

boshqarish uchun zarur axborotlarni о‗z ichiga olishi kerak; 

-  tartiblashgan  hujjatlar  tizimi,  axborotlarni  yig‗ish,  qayta  ishlash  va  uzatish  uchun 

mavjud hisoblash texnikasi vositalaridan foydalanishga yо‗naltirilgan bо‗lishi kerak; 

-  tartiblashgan  hujjatlar  tizimi,  har  xil  darajadagi  iqtisodiy  axborot  tizimlari  bilan 

axborotlar almashishni e‘tiborga olishi kerak; 

---

 

57 

-  tartiblashgan  hujjatlar  tizimiga  kiruvchi  barcha  hujjatlar  va  ularni  barcha  rekvizit-

belgilari,  xalqaro,  umumtizimlilik  va  xususiy  klassifikatorlardan  foydalanib  kodlanishi 

zarur. 

Kompyuterdagi axborot ta‘minoti, boshlang‗ich ma‘lumotlarni EHM ga kiritish yoki 

natijaviy axborotni chiqarish va axborotlar bazasi tuzilmasini, kiritish va chiqarish fayllari, 

ma‘lumotlar bazasi yaratishdan iborat.