Aholi geografiyasi – iqtisodiy geografiyaning muhim va alohida tarmog’I

bashorat tarixi 5. Demografik bashorat-bashorat etilayotgan davrga qarab qisqa 
muddatli, O’rta muddatli va uzoq muddatli bo’ladi.  
Qiaqa muddatli-demigrafik bashorat 5 yilga mo’ljallangan bo’lib, turli 
xo’jalik va rejalashtirish tashkilotlarida ko’proq qo’llaniladi. Qisqa muddatli 
bashoratga aniqlik darajasi nisbatan yuqori bo’ladi. Chunki 5 yil davimida aholini 
o’limi tug’ilishi jarayonida xam keskin ozgarish ro’y bermaydi. Mexnat resurslari 
farzand ko’rish yoshidagi aholi guruhi, nafaqa yoshidagi aholi guruhlari xaqidagi 

---

- 69 - 
ma’lumotlar aniq bo’ladi. Asosan tug’iladigan bolalar soni maxsus xisob –kitoblar 
uslublar orqali xisoblanadi. 
O’rta muddatli – demografik bashoratlar –demografik bashorat etish o’z 
tarixiga egadir. Bu boradagi eng dastlabki xarakatlar qadimgi Rim va Pretsiyada 
kuzatilgan. Ilmiy asoslangan birinchi demografik bashoratlar XVII asrning oxiri 
XVIII asrning boshlarida L Eyper, T Maltus, Pirla-Pida lar tomonidan yaratilgan. 
XX 
asrning 
20 
yillaridan 
boshlab 
aholi 
o’sishining 
asosiy 
komponentlari,tug’ilish, o’lim jarayonlaridagi o’zgarishlarni xisobga olgan xolda, 
takomillashgan uslublar yordamida demografik bashoratlar xisoblana boshlandi. Ana 
shu yillarda Fransiya, Germaniya, Iraliya, Daniya davlatlari aholisining 
kelajakdagi miqdori demografik bashoratlar orqali, aniqlandi. 
1921 yili
EM. Tarsov, S.G. Strumin
lar 1921-1941 yillar uchun Rossiya aholisining 
demografik istiqbolini ishlab chiqdilar.
A.S.Novoselskiy, B.B Poevskiy, M.B. Ptux, Yu.A.Korchak-Chepurkovskiy, 
A.P.Komnko, B.Babaninlar tomonidan xam demografik bashoratlar ishlab 
chiqilgan. Demografik bashoratning uslublari eas Rossiyalik aholishunos olimlar