Aholiga tibbiy va ijtimoiy yordamni tashkil etish

3.3. Nogironlik turlari. Vaqtinchalik nogironlik 
Tibbiy va mehnat ekspertizasi turlari: 
Shaxsning mehnat qobiliyatini buzish odatda daraja va tabiatga ko'ra bo'linadi. 
Daraja bo'yicha ular quyidagilarni ajratib ko'rsatishadi: 
- mehnat qobiliyatini cheklash; 
- mehnat qobiliyatini yo'qotish; 
Tabiatan ular quyidagilarni ajratib ko'rsatishadi: 
- vaqtinchalik nogironlik (to'liq va qisman); 
- doimiy nogironlik (nogironlik). 
Tibbiyot muassasalarida vaqtincha mehnatga qobiliyatsizlikni tekshirish 
Vaqtinchalik nogironlik bilan kasallanish (TDTD) mehnatga layoqatli aholining 
kasallanishini aks ettiradi; shuning uchun u tibbiy-ijtimoiydan tashqari katta 
ijtimoiy-iqtisodiy ahamiyatga ham ega. Vaqtinchalik nogironlik bilan kasallanish 
holatlarini kamaytirishdan nafaqat shifokorlar, balki korxona va muassasalar 

---

ma’muriyati, muhandislik xizmati, kasaba uyushma tashkiloti ham manfaatdor. Ular 
MTDni tahlil qilish, uning sabablarini aniqlash va iloji bo'lsa, ularni bartaraf etishda 
faol ishtirok etishlari kerak. Nogironlikni tekshirishda ambulatoriya shifokorlari 
alohida rol o'ynaydi, chunki vaqtinchalik nogironlik bilan kechadigan davolanish 
kunlarining o'rtacha 85-90 foizini ambulatoriyalarda davolanish kunlari tashkil 
etadi. 
Fuqarolarning kasalligi, jarohati, homiladorligi, tug‘ilishi, bemor oila a’zosini 
parvarishlash, protezlash, sanatoriy-kurortda davolanishi va boshqa hollarda 
vaqtincha mehnatga qobiliyatsizligini tekshirish qonun hujjatlarida belgilangan 
tartibda amalga oshiriladi. 
Vaqtinchalik 
mehnatga 
layoqatsizlik 
ekspertizasi 
fuqarolarga 
mehnatga 
layoqatsizlik guvohnomasini beradigan davlat sog'liqni saqlash tizimining 
davolovchi shifokorlari tomonidan amalga oshiriladi. Sog‘liqni saqlashning xususiy 
va boshqa tizimlarida davolangan fuqarolarga nogironlik guvohnomasini berish 
tartibi O‘zbekiston Respublikasi Sog‘liqni saqlash vazirligi tomonidan belgilanadi. 
Bu tibbiy ko'rikning bir turi bo'lib, uning asosiy maqsadi bemorning sog'lig'i 
holatini, tekshirish va davolashning sifati va samaradorligini, kasbiy faoliyat 
imkoniyatlarini baholash, shuningdek, vaqtincha mehnatga qobiliyatsizlik darajasi 
va vaqtini aniqlashdir.