… - U dorivor o'simlik sifatida ishlatilgan. Ammo selektsionerlarning sa'y-harakatlari bilan biz sabzini hozir o'rganib qolgan shaklda iste'mol qilamiz va biz hamma narsa bir vaqtlar boshqacha bo'lgan deb o'ylamaymiz ham. Biz oziq-ovqat sifatida foydalanish uchun qulay bo'lgan o'simliklarni o'stiramiz va o'stiramiz. Shunday qilib, ko'plab turlar e'tiborsiz qoladi va shunchaki Yer yuzidan yo'qoladi..Selektsiya va genetik muhandislik uzoq vaqtdan beri kundalik hayotimizning bir qismi bo'lib kelgan va g'ayritabiiy narsa bo'lishni to'xtatgan. Biz va farzandlarimiz har kuni yuqori texnologiyali mahsulotlardan foydalanamiz, hatto buni sezmay ham, kelajakda insoniyatimizni nimaga olib kelishini o‘ylamay turibmiz.
- Tabiiy seleksiya yo‘li degani tabiiy ravishda chatishtirish yo‘li bilan olinadigan o‘simlik navlari va hayvon zotlari olinishiga aytiladi. Masalan, o‘zbek olimlari tomonidan vilt kasalligiga chidamli «Toshkent 1», «Toshkent 2» kabi g‘o‘za navlari oddiy g‘o‘za navlarini yovvoyi g‘o‘za bilan chatishtirish orqali olingan. Yoki bug‘doyning qiltiriqsiz, qurg‘oqchilikka chidamli navlari, sersut Qozog‘iston oqboshi, go‘sht yo‘nalishida boqiladigan Shvits, Santa-Gertruda kabi qoramol zotlari, ko‘p tuxum qo‘yadigan rus oq tovug‘i, Zagorsk kabi zotlar ham ana shunday turdoshlarni o‘zaro chatishtirish orqali olinadi. Lekin organizmlar xromosomasining turlicha sonda bo‘lishi turlararo chatishtirish imkonini bermaydi. Masalan, siz hech qachon uzum bilan olmani chatishtirib yangi olma yoki uzum navini hosil qila olmaysiz, bunga ularning xromosomalar soni turlicha ekanligi yo‘l bermaydi. Yoki baliq bilan qoramol yoki itlarni ham chatirishtirib yangi zot yaratib bo‘lmaydi. Genetikaning fundamental qonunlari bunga imkon bermaydi. Ayni vaqtda ilm-fanning rivojlanishi ana shunday muammolarni bartaraf etish, o‘zaro chatisha olmaydigan uzoq turlarni o‘zaro chatishtirish, ularning genlarini o‘zaro almashtirish imkonini bermoqda.
… - Seleksiya - bu yaxshi moslashish xususiyatlariga ega bo'lgan yangi turni olish uchun o'xshash organizmlarni biologik kesishish jarayoni. Bu jarayon qadimgi davrlarda boshlangan. Shunday qilib, hayvonlar xonakilashtirildi va yovvoyi o'simlik turlari yetishtirildi.
-
- Naslchilik yo'li bilan har xil turdagi o'simliklar, shuningdek, hayvonlar kesishadi va natijada kerakli xususiyatlarga ega bo'lgan organizm olinadi. Misol uchun, sovuqqa chidamli bug'doy yoki katta o'lchamdagi qulupnay. Olimlar hatto sher va yo‘lbars, it va mushukni chatishtirishga harakat qilishgan va bu tajribalar ma’lum muvaffaqiyatlarga erishgan.
Do'stlaringiz bilan baham: |
