Aholining turli ijtimoiy qatlamlari o‘rtasida daromadlarni qayta taqsimlash bilan

Bahs-munozara yoki nazorat uchun savollar

1. Ijtimoiy ta’minot deb nimaga aytiladi?

   
   

2. Ijtimoiy ta’minot bo‘yicha xarajatlarning asosiy ko‘rinishlari

   
   

nimalardan iborat?

1. Pensiyaning qanday ko‘rinishlari mavjud?

   
   

2. Nafaqalarning qanday asosiy ko‘rinishlari bo‘lishi mumkin?

   
   

3. Ijtimoiy ta’minotning yana qanday shakllari ham amal qiladi?

   
   

4. “Ijtimoiy ta’minot” tushunchasining keng ma’noda talqini

   
   

nimalardan iborat?

1. “Ijtimoiy ta’minot” tushunchasi tor ma’noda qanday tasavvur

   
   

qilinadi?

1. Ijtimoiy ta’minotning iqtisodiy manbalari nimalardan iborat?

   
   

2. Ijtimoiy ta’minotni vujudga keltirishning (yaratishning,

   
   

qurishning, tuzishning) prinsiplari tarkibiga nimalar kiradi?

1. Hozirgi paytda pensiya tizimini isloh qilishning asosiy negizida qanday prinsip yotadi va unga muvofiq pensiyalarning qanday darajalarini o‘rnatish ko‘zda tutilmoqda?

   
   

2. Davlat pensiyasi to‘g‘risidagi qonunga muvofiq pensiyaning

   
   

qanday turlari qo‘llanilib kelinayapti?

1. Qarilik pensiyasiga xos bo‘lgan xususiyatlar nimalardan iborat?

   
   

2. Nogironlik pensiyasi qanday holatda tayinlanadi va uning

   
   

miqdoriga nimalar o‘z ta’sirini ko‘rsatadi?

1. Boquvchisini yo‘qotganligi uchun pensiya kimlarga mo‘ljallangan va uning darajasi nimalarga bog‘liq?

   
   

2. Xizmat qilgan yillari uchun pensiya qanday omillarga bog‘liq

   
   

ravishda o‘rnatiladi?

1. Ijtimoiy pensiya kimlar uchun belgilanadi?

   
   

2. Ijtimoiy nafaqalarning tarkibi nimalardan iborat bo‘lishi

   
   

mumkin?

1. Homiladorlik va tug‘ish bo‘yicha nafaqalar kimlarga beriladi?
   

2. Homiladorlik va tug‘ish bo‘yicha nafaqaning miqdori qanday

   
   

belgilanadi?

1. Bolaning ikki yoshga yetguniga qadar parvarishi bo‘yicha ta’til

   
   

davrida beriladigan nafaqa kimlarga berilishi mumkin?

Ayrim hollarda qimmatli qog‘ozlar bo‘yicha qat’iy stavkalar foizlarni to‘lash borasida davlat xarajatlari o‘sishining sabablari bo‘lishi, boshqa bir hollarda esa ular foiz darajasining oshishini kutib o‘tirgan investorlarni qo‘rqitib yuborishi mumkin.
Byudjet defitsitini qoplash uchun qarzlarni nisbatan yuqoriroq darajada bo‘lgan foiz stavkalarida joylashtirishga to‘g‘ri keladi. Qarz muddati, odatda, 20-30 yilni tashkil etayotgan qarz davri davomida o‘zining qarz majburiyatlari bo‘yicha ana shunday foizni o‘rnatib, davlat soliq to‘lovchilarning zimmasiga qo‘shimcha xarajatlarni yuklaydi. Amaliyotda bunday vaziyatdan chiqib ketishning ikki varianti mavjud:

1. pul mablag‘lariga bo‘lgan ehtiyojni qisqa yoki uzoq muddatli qarzlar va uzoq muddatli qarzlarni (foiz stakasi pasayib ketgan paytda) chiqarish bilan qoplash. Biroq bu holda qarz oluvchi yana bitta qarzni chiqarish, joylashtirish va uni qaytarish (uzish) bilan bog‘liq bo‘lgan qo‘shimcha xarajatlarni amalga oshirishga majbur bo‘ladi. Bundan tashqari, investorlar foiz stavkasining

   
   

(ko‘tarilishini) kutib, ikkinchi chiqarilgan qarzga nisbatan qiziqish bildirmaslik ehtimoli ham yerda bor;

2. qimmatli qog‘ozlar bo‘yicha to‘lanadigan foizlarni uzluksiz ravishda qayta ko‘rib borish. Bu holda yuqorida keltirilgan barcha muammolar hal qilinadi. Hisob-kitob asosi sifatida, odatda, mamlakatdagi banklararo kreditlar bo‘yicha foiz stavkasidan foydalaniladi. Biroq bunday qarzlar juda katta kamchilikka ega, ya’ni qarzdor o‘z xarajatlarini rejalashtirish imkoniyaga ega bo‘lmaydi.