Ajiniyoz nomidagi nukus davlat pedagogika instituti madaminov rasul urazbayevich

Object  Inspector  (3-rasm)  —  ob’yektlarning  xuxusiyatlarini  tahrirlash 

oynasi  ob’yektlarining  xususiyatlarini  o’zgartirish  uchun  mo’ljallangan. 

Ob’yekt deganda diolog oynalari, boshqarish elementlari (kiritish va chiqarish 

maydonlari,  buyruqli  tugmalar,  o’chirgichlar  va  hakazo)  nazarda  tutiladi. 

Ob’yektning  xususiyati  esa  ob’yektning  ko’rinishi,  holati,  xulqi,  kabi 

xarakteristikalarini bildiradi. Masalan, Width va Height xususiyatari formaning 

o’lchamlarini  belgilasa,,  Top  va  Left  formaning  ekrandagi  holatini  aniqlaydi. 

Caption xususiyati sarlavha matnini ko’rsatadi. 

 

 

3-rasm. 

Properties 

punktida 

ob’yekt 

xuxsusiyatlari 

ko’rsatilgan. 

---

35 

 

Kodlarni tahrirlash oynasida (4-rasm), dastur matni yoziladi. Yangi loyiha 

ustida ish boshlaganda, kodlarni tahrirlash oynasida Delphi da yaratilgan tayyor 

dastur shabloni joylashgan bo’ladi. 

 

4-rasm. Kodlarni tahrirlash oynasi 

Forma 

Yaratilayotgan  ilova,  ya’ni  yangi  loyiha  ustida  ishlash  dialog  oynasini, 

ya’ni boshlangich formani qurishdan boshlanadi. 

Boshlangich  forma  Forml  formasining  xususiyatlarini  uzgartirish  xamda 

unga extiyojga qarab kerakli komponentalarni (kiritish va chiqarish maydonlar, 

buyruqli tugmalar) ni o’rnatish orqali yaratiladi. 

Formaning  xususiyatlari    uning  tashqi  ko’rinishi,  o’lchamlari,  sarlavha 

matni  xoshiyasining  ko’rinishini  belgilaydi.  Forma  va  uning  komponentalari 

xususiyatlari  va  qiymatlarini  o’zgartirish  uchun  Object  Inspector  oynasidan 

foydalaniladi.  Bu  oynaning  yuqori  qismida  ob’ektning  nomi  hamda 

xususiyatlarining  joriy  vaqtdagi qiymatlari  ko’rsatiladi. Properties  (xususiyati) 

---

36 

 

qistirmasining  chap  kolonkasida  ob’ektning  xususiyatlari,  o’ng  tomonda  esa 

ularning qiymatlari keltiriladi. 

ActiveControl  

– Ko‘zda tutilgan bo‘yicha aktiv bo‘lishi lozim 

bo‘lgan komponentaga ko‘rsatadi.