Akbar bahromov shavkat sharipov manzura nabiyeva
Amu – Buxoro, Janubiy Mirzacho‘l, Toshsaqa, Shi-
Download 4 Mb. Pdf ko'rish
|
4-tabiatshunoslik
- Bu sahifa navigatsiya:
- Orol dengizi
- Suv omborlari
- Chimqo‘rg‘on
|
Amu – Buxoro, Janubiy Mirzacho‘l, Toshsaqa, Shi-
moliy Farg‘ona, Sherobod, Zang va boshqa ka- nallar ham aholini va ekin maydonlarini suv bilan ta’minlashda muhim o‘rin tutadi. Ko‘llar Yer yuzida tabiiy ravishda vujudga kelgan katta chuqur liklar ko‘p. Bunday joylarda suv to‘planib, ko‘llar hosil bo‘lgan. Ko‘l - 28-rasm. O‘lkamizdagi daryolar: 1 – Amudaryoning quyi 1 2 3 Ko‘lni dengizdan farqlay olish kerak. Dengiz okean bilan tutashgan bo‘lib, suvi sho‘r va taxir bo‘ladi. Ko‘l esa okean bilan tutashmaydi. O‘lkamizdagi Orol dengizi ham aslida ko‘ldir. Chunki u okean bilan tutashmagan. Ilgari egalla gan maydoni katta bo‘lgani uchun uni dengiz deb atash- gan. Hozir esa qurib, tobora kichrayib bormoqda. O‘lkamizda Sariqamish, Aydar ko‘l, Arnasoy, Tuz- Ulug‘sho‘rko‘l kabi ko‘llar mavjud. O‘lkamizdagi daryo va ko‘llarda turli xil baliqlar mavjud (29-rasm). Suv omborlari O‘lkamizdagi tog‘ qorlari bahorda tez erigani uchun daryolar to‘lib oqadi. Yozda esa daryo suvlari kamayadi. Bahorda ortiqcha daryo suvlarini to‘plash va ularni yozda daryoga zarur miqdorda oqizib turish uchun qurilgan. Odatda, suv ombori daryoga to‘g‘on qurish, ya’ni daryo suvini to‘sish va to‘plash orqali bunyod eti- ladi. Masalan, Amudaryo suvini to‘sish va to‘plash uchun qurilgan. Shu tarz- da Qashqadaryoda Chimqo‘rg‘on, Ohangaron dar- yosida Tuyabo‘g‘iz, Surxon daryoda Janubiy Sur- To‘palang daryosida To‘palang, Qoradaryoda 29-rasm. O‘lkamiz daryo va ko‘llarida yashovchi baliqlar: 1 2 3 9 10 11 Andijon, Chirchiq daryosida qurilgan. Daryo boshlanishida uning suvi toza bo‘ladi. Afsus- ayrim odamlar daryoga turli chiqindilarni tashlaydilar, qo‘shilib ketadi. Turli chiqindilar bilan ifloslangan suv odamlar organizmigagina emas, balki o‘simliklar uchun ham zararlidir. Shuning uchun suvlarni ifloslantirmaslik kerak. O‘zbekiston Respublikasining tabii y xaritasidan o‘lkamizdagi yirik suv havzalarini ko‘rib chiqing. suv havzasi, daryo, kanal, ko‘l, suv ombori, to‘g‘on. Download 4 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|