Akbar bahromov shavkat sharipov manzura nabiyeva


Nima uchun «Quyosh – eng yaqin yulduz» deyiladi?  4


Download 4 Mb.
Pdf ko'rish
bet5/43
Sana28.10.2023
Hajmi4 Mb.
#1728973
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   43
Bog'liq
4-tabiatshunoslik

3. Nima uchun «Quyosh – eng yaqin yulduz» deyiladi? 
4. Quyoshning diametri va massasini Yer shariniki bilan 
taqqoslang.
5. Nima uchun «Quyosh – Yerdagi hayot man-
bayi» deyiladi?


12
SAYYORALAR
Quyosh atrofida sayyoralar, kometalar, 
meteorlar va boshqa osmon jismlari aylanib 
Quyosh sis-
temasini
6-rasm. Quyosh sistemasidagi sayyoralar.
Tunlari ba’zida xira «yulduz»ning boshqa yulduz-
lar orasida siljiyotganini, ya’ni sayr qilib yurganini 
payqash mumkin. Bunday osmon jismi aslida yulduz 
emas, balki sayyoradir.


13
sayyoralar 
Sayyoralar o‘zidan nur chiqarmaydi. Biz sayyora-
lardan qaytayotgan Quyosh nurlarini ko‘ramiz, xolos.
Merkuriy, Venera, 
Yer, Mars, Yupiter, Saturn, Uran va Neptun
Har bir sayyora o‘z orbitasiga ega. Sayyora orbitasi, 
Sayyoralar katta-kichikligi, Quyoshdan uzoq-yaqin-
ligi bilan bir-biridan farq qiladi. 
Sayyoralarning eng kichigi Merkuriydir. Uning diametri 
Yernikidan deyarli 3 marta kichik. Merkuriy Quyosh atro-
yo‘q. Sirti tosh va qumliklardan iborat. Mayda osmon
jismlarining tushaverishidan sirti o‘nqir-cho‘nqir bo‘lib 
ketgan. Merkuriy sirtida havo va suv yo‘q. Unda 
hayot borligi haqida hech qanday belgi mavjud emas.


Venera sayyorasi Yerdan biroz kichik. Quyosh atro-
qoplagan gazlar va bulutlar Quyosh nurlarini yaxshi 
qaytarishi natijasida tunlari bizga u yulduz kabi cha-
raqlab ko‘rinadi. Hatto erta tongda yulduzlar ko‘rinmay 
qolganda ham Venera sayyorasi porlab turadi. 
Shuning uchun qadimda Venera sayyorasini «Zuhro 
yulduzi», «Tong yulduzi» deb atashgan. Arabchada 
«zuhro» so‘zi «tong» degan ma’noni bildiradi. 
Sayyorada vulqonlar otilishidan tog‘lar vujudga kel-
kechasi +20 °C gacha bo‘ladi. Venerada hayot yo‘q.
yuruvchi sayyoralardan biridir. Sayyoramiz Quyosh 
Yerda hayot bor. Faqat bizning sayyoramizdagina 
hayot uchun sharoit mavjud.
-
lari aylanib yuradi.

Download 4 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   43




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling