Akbarova Mohigul Amaliy mashg‘ulot №7

Amaliy qism

Nutqni aniqlash tizimlarining asosiy afzalligi - foydalanuvchiga qulaylik. Ular sensorli yoki boshqa usullardan foydalanmasdan nutq orqali ma'lumotlar yoki buyruqlarni kiritish imkonini beradi. Kamchilik - bu talaffuzdagi ba'zi farqlarni taniy olmaslik, shuningdek ingliz tilidan tashqarida aksariyat tillarni qo'llab-quvvatlamaslik va fon shovqinlarini saralashning imkoni yo'qligidir. Bunday omillar noaniqliklarga olib kelishi mumkin.

Nutqni tanib olish keng ko'lamdagi dasturlarga ega. Oddiy ovozli buyruqlar yordamida telefon qo'ng‘iroqlarini boshlash, radiostantsiyalarni tanlash yoki mos keladigan smartfon yoki MP3 pleerdan musiqa tinglash mumkin. Shuningdek, nutqni tanib olish turli tillarda muloqot qilish imkoniyatini beradi.
Nutqni aniqlash tizimi harbiy maqsadlarda ham qo'llaniladi. Nutqni taniy oluvchilar harbiy samolyotlarda muvaffaqiyatli ishlaydi, jumladan: chastotalarni sozlash, avtopilot tizimini boshqarish, koordinatali chastotalarni va qurolni chiqarish parametrlarini sozlash va parvozni boshqarish. So'nggi o'n yilliklarda vertolyotlarda nutqni tanib olishning muhim dasturlari, xususan, Buyuk Britaniyadagi Aviatsiya tadqiqotlari va rivojlanish faoliyati (AVRADA) va Qirollik aviatsiya jamiyati (RAS) doirasida amalga oshirildi. Tadqiqot davomida asosiy muammo aniqlandi - shovqin bilan yuqori aniqlik aniqligiga erishish. Ushbu muammo haligacha hal qilinmagan.

Amaliy mashg`ulot №9
Mavzu: Prognozlash usullari, vektor kvantlash algoritmlari
Ishdan maqsad: Prognozlash usullari va vektor kvantlash algoritmlari o‘rganish.
Nazariy qism.

Prognozlash Usullari

Umumiy bashorat rivojlantirishga qaratilgan oddiy usullari, bir amr majmuini ifodalovchi, qo'ng‘iroq kompleksi qabul usuli. Bu, shuningdek, eng keng tarqalgan naqsh bilim kelgan va maqsadga erishish uchun ishlatiladigan yo'ldir bashorat usullari operatsiyalar xabar olib boriladi qaysi metodlarni maxsus o'rnatilgan bo'ladi, va kelajagi haqida ma'lumotlar ishlash oladi tegishli fanlardan ishtirok, bu metodlarni va ularning komplekslarini o'rganish. muayyan toifalarga ko'ra tasniflanadi metodologiyasi Prognoz. Shunday qilib, maqsad, tushuncha, rejalashtirish, va yana ajratish. Metodik rivojlantirish prognozi usullari va prognozlash metodlarni muayyan majmuini tanlangan deb hisoblanadi.
tizimi texnik vositalarini bir buyurdi majmui, texnik deyiladi. Bu murakkab jarayonlar va hodisalar uchun ama qiladi prognozi shakllantirish amaliy yoki nazariy yondashuv bashorat alohida shakli deb ataladi texnikasi. Bu bir (yoki bir nechta) matematik yoki mantiqiy operatsiya, muayyan natijaga erishishga karatilgan.
1927 yilda faylasuf Bozorov (Ore) uch taklif ekstrapolatsiya: usullarini analitik model va tekshirish. Bugun, taxminan ikki yuz yigirma qadamlar bor. Bu ularning o'n ko'p bo'lmagan amalda ishlatiladi qachon. Ular orasida, ayniqsa, u haqqoniy (Interpolasyon, ekstrapolyatsiya, trend tahlil), nashr, tabiiy, citationality-indeks, prognozlash Matrix usullari ta'kidlash lozim. Amaliy, shuningdek, analojiler, grafikalar va boshqa narsalar qurish modellik. Alohida o'rin ekspert prognozlashtirish usullaridan tomonidan ishg‘ol qilindi yangi metodlarni ham bor. Shunday qilib, masalan, chiqaradi:
1. Adaptiv prognozlash usullari. Ular vaqtida hisobga bunday a'zolari axborot qiymatini olib, vaqt ketma-ket berilgan dinamik va o'zgaruvchan xususiyatlarini aks imkoniyatiga ega qaytish (qaytarish) o'z-o'zini sozlash modellari qurilishini o'z ichiga oladi.
2. Morfologik imtihon. Bu bashorat so'rov bilan bog‘liq xolis va muntazam masal imkoniyatlar uchun ishlatiladi.
3. Retroalternativistiku.
4. usuli qurish uchun beradi »maqsadlari daraxt". Bu usul oddiy normativ komponentlarini baholash uchun ishlatiladi.
5. Boglamali xaritalash.
6. sabab va natija usuli. Ushbu qurilma maqsadli muammo-usuli yaqin.
7. Aralash-havo ma'lumoti. Bu usul, odatda, ma'lum bir vazn xususiyatlari bilan, ularni qo'shib, rasmiy yoki norasmiy birlashtirgan alohida xususiy bashoratiga asosida olinadi, ayrim umumlashtirish baholash foydalanishni o'z ichiga oladi.
Ushbu tasnifi juda shartli hisoblanadi. Bu, asosan, deyarli barcha prognozlash usullarini o'zaro kesishgan, bir-birini to'ldiradi aslida tufaylidir. Misol uchun, baholash har doim modellashtirish va ekstrapolyatsiya elementlarini o'z ichiga oladi. Bu holda, ikkinchi modellashtirish va baholash komponentlarini tasavvur qilib bo'lmaydi. Biroq, benzetim boshqa prognozlashtirish usullaridan ichiga olgan ob'ektlar uchun beradi.
ob'ekt tahlil yilda bir emas, bir o'rganishni lekin uning ko'rsatkichlari bir necha amalga oshirish uchun ko'pincha zarur. Shu tarzda, bir boshqa, bir usuli yordamida oldindan mumkin - butunlay boshqacha foydalanish. Shunday qilib, bir ob'ekt bir necha marta qo'llash mumkin.
Ad usullari ham bor moliyaviy prognozlash. Ular to'g‘ridan-to'g‘ri va bilvosita usullari o'z ichiga oladi. rejalashtirish Amalda, qoida tariqasida, har ikki tomonga ishlatiladi. Kvantlash (signalni qayta ishlash). Kvantlash (ing, quantization ) – informatikada to‘xtovsiz belgili diapazonni ochish yoki diskret kattaliklarni chekli oraliq soniga aytiladi. Yana vektor kvantlash mavjud bo‘lib – fazoga oid vektor kattaliklarni chekli sonlar to‘plamida ochish imkoniyati mavjud. Kvantlash signalni qayta ishlash jarayonida tez-tez ishlatiladi, shu bilan birga ovoz va tasvirlarni siqishda ishlatiladi. Kvantlashni oddiy ko‘rinishi natural sonlarga butun sonlarga bo‘linishini bildiradi va kvant koffiysentlarida nomlanadi.

9.1- rasm. Kvantlangan signal.
Bir tomonlama (chiziqli) kvantlash – qirqilgan to‘gri uzunlikdagi
diapazonni ochishini anglatadi. Uni doimiy kattalik(kvantlash qadami)da va butun qismidan bir qismini olib taqdim etish mumkinligi, chiqishning bo‘linishi tushuniladi:

9.2- rasm. Diskret vaqtdagi kvantlanmagan signal.
Diskret bilan kvantlashdan keyin chalkashtirmaydi (mos ravishda, kvant qadami bilan diskret chastotasi). Diskretizatsiya paytida vaqt kattaligi(signal)
15 o‘zgaradi, berilgan chastota bilan o‘lchanadi(diskretizatsiya chastotasi), bunday shakl, diskretizatsiya signalni hosil qilish vaqt tuzish (grafikda - gorizontal bo‘yicha). Kvantlash ham berilgan manoli signal holiga olib keladi, yana signal balandligini quradi (grafikda – vertikal bo‘yicha).
Signal- har bir diskretizatsya va kvantlashdan keyin raqamli deb ataladi.

9.3– rasm. Raqamli signal.
Raqamlash jarayonida signalning uroveni diskret glubina yoki bitnost deb ataladi. Glubina diskretizatsiya bitlarda o‘lchanadi va uning kichik birligi bit, amplitudaviy signal ekanini bildiradi. Shuningdek glubina diskretizatsiya, analog signalni raqamli aniqligi mos keladi. Mabodo bir xil glubina diskretizatsiya kvantlash dinamik diapazon deb ataladi va detsiBellarda o‘lchanadi(1 bit ≈ 6 dB ).
Uroven bo‘yicha kvantlash – raqamli signalni hisoblab kattaliklarini taqdim etadi. Kvantlash uchun diapazon kuchlanishi signalini 2ta kodidan Umin dan Umax gacha 2n intervalida taqsimlanadi. Qabul qiluvchi interval kattaligi (kvantlash qadami):

Har bir interval n – razryadli ikkilik kod – interval nomeri, yozilgan ikkilik raqamni o‘zlashtirib oladi.Har bir hisoblashda interval kodini o‘zlashtiradi, o‘sha hisoblash kuchlanishni bildiradi. Bunday ko‘rinishdagi analog signal oxigi ikkilik chiselni taqdim etadi, aniq vaqt davriga mos ravishda signal kattaligi- raqamli signaldir. Har bir ikkilik raqam oxirgi impulsni – yuqori(1) va past(0) urovenni 16 taqdim etadi. Anallog signallarni kodlashda asosiy ikkita koddan tashkil topgan bo'lib bular: 0 va 1 hisoblanadi ya'ni signal yo'q bo'lsa 0, signal bor bo'lsa 1 bo'ladi. Raqamli audio signalning parametrlari. Raqamli signal razryadi- diskret signalning kvantlash qismlari soni. professional audio qayta ishlashlarda 16,20 va 24 bit li razryadlardan foydalaniladi. Diskiritlash chastotasi-chastota , analog signalni qaysi diskret signalda diskretlashni ko'rsatadi. Audioga professional ishlov berishda uzatilayotgan diskrezatsiya chastotasi 44100 hz yoki 48000hz bo'ladi. Asosiy signal chastotasi 2 yoki 4 marta katta----88200/96000 yoki 176400/192000 bo'ladi.
Format tushunchasi- butun (to'g‘ri kod) yoki haqiqiy(nuqtali kod) sanaladi. Kanallar soni-signallar bir , ikki, yoki ko'p kanalli bo'lishi mumkin (3...8 kanalli) qaysi audio ga ishlov berilayotgan bo'lsa o'sha kanal o'qiladi. Shular raqamli signal parametrlariga kirsa anolog signal parametrlariga –signal kuchi chastrota diapazoni,dinamik diapason kiradi. Ovoz sifatli yani yoqimli bo'lishini ish oxirida : usilitel, kolonka, mikrofon, ovoz yozish va ijro etish apparaturalari ta'minlayda. Signal kuchi- bu signal amplitudasining qanchalik kattaligi kichikligi bilan baholanadi. Chastota oralig‘i-inson qulog‘i eshitadigan chastota 20hz dan 20000hz gacha hisoblanadi.Bir muncha ko'p ishlatiladigan chastotalar ro'yxati:

– 8000hz-- telefon

– 11025--- telefon
– 16000---telefon
– 22050 ---radio
– 32000---radio
– 44100--- audio CD
– 48000----DVD
– 96000---DVD(MLP5.1)
– 192000---DVD(MLP2,1)

Diskretlash natijasida raqamli tovush paydo bo'ladi. Raqamli tovush bu bitlar ketma-ketligi ko'rinishidagi anolog signal hisoblanadi. Raqamli signalning

17 afzalligi shundaki, kodlangan signallarni masofaga uzatilgandagi yo'qotishlarni kriptografik usullar yordamida tiklash imkonini beradi. Ya'ni, shifrlarni, yo'qotishlarni tiklash, shovqinlardan tozalash imkonini beradi.