Akseleratsiya XIX-XX asr boshlarida ko’p mamlakatlarda bolalarning bo’yiga o’sishning tezlashganligi aniqlangan. Bu haqda 1875 yilda matbuotda elon qilingan. 1935 yilda nemis olimi Koh o’sish va rivojlanishdandagi tezlashuvni akselerasiya deb

Ona kornidagi rivojlanish davri. Xomila xar tomonlama ona, organizmiga bog’liq bo’ladi.

2. Yangi tug’ilgan chakaloklik davri. 1kundan — 10 kungacha (kindik tushguncha). Bu davrda bola yangi xayotga moslasha boshlaydi. Nafas olish, kon aylanish, ovqat xazm qnlish, analizatorlar sistemasi mustakil ishlay boshlaydi.

3. Kukrak yosh davri. 1 yoshgacha. Bu davr bola xayotidagi katta axamiyatga ega bo’lgan davr xisoblanadi. Bu davrda bolaning buyiga o’sishi 1,5 marta,og’irligi 3 martaga oshadi, nutk paydo bo’ladi. Baьzi sistemalarning funktsional jixatdan mustaxkam bulmasligi, jumladan ovkat xazm qilish va nafas olish, bu yoshdagi bolalar orasida oshkozon—ichak kasalliklari va nafas olish organlarining kasalliklarining tarkalishiga olib keladi.

• www.arxiv.uz

• 4. Yasli davri (1-3 yoshgacha). Tananing buyiga o’sishi, og’irligining ortishi ancha susayadi. Suz boyligi ortadi,uzliginitaniydi,taklidchanligi ortadi.
• 5. Bogcha yosh davri (3-6, 7 yoshgacha). Bu davrda xotira fikrlash, tasavvur kilish protsesslari rivojlanadi, intizom paydo bo’ladi.
• 6. Kichik maktab yosh davri, (7—12 yosh). Skeletning suyaklashuvi davom etadi, tana proportsiyasi uzgaradi, bosh miya katta yarim sharlari roli jinsiy bezlarning gormonal taьsiri orta boradi.
• 7. Urta maktab yosh davri (12-15 yosh). Bu davrda ikkilamchi jiisiy belgilar paydo bo’ladi tormozlanish va ko’zg’alish protsesslari muvozanatlashadi, umumlashtirish protsesslari ortadi.

• www.arxiv.uz

• www.arxiv.uz

• Katta maktab yosh davri yoki balog’at yosh davri. Qizlar uchun 15—18, ug’il bolalar uchun 15—20 yosh. Bu davrda jinsiy bezlar kuchaygan buladi, ikkinchi darajali jinsiy belgilar rivojlanadi, tananing buyiga o’sishi va ogirligining ortishi tezlashadi. Barcha organ va sistemalarning funktsiyasi takomillashadi. Bolaning ruxiy xolati uzgaradi.
• 9. Etuklik davrining Birinchi boskichi. Ayollar 18-35, yigitlar 20-35 yosh.
• 10. Etuklik davrining ikkinchi boskichi ayollar 35—55 yosh, erkaklar 35—60 yosh.
• 11. Keksalik davri ayollar 55— 74, erkaklar 60— 74 yosh .
• 12. Karilik davri 75—90 yosh (ayollar va erkaklar).
• 13. Uzok yashovchilar davri. 90 yoshdan va undan yukori.
• Bu yoshlik davrlari sxemasi 1965 yilda Moskvada yosh davrlariga bagashlangan ilmiy kengashda qabul qilingan.

• www.arxiv.uz