Akustika 1- §. Tovush fizik hodisadir. Tovushning tarqalishi
Download 0.95 Mb. Pdf ko'rish
|
Oybek Temur akaga
Akustik qarshiliklar,
c 20°S da 2.1-jadval. Material s m s / , 3 / , m kg s m kg s 2 / , Temir 5170 7,800 400000000 Beton 2200 2,200 48000000 Yog`och 5000 500 25000000 Suv 1440 1,000 14400000 Po‘kak 430 300 1300000 Rezina 60 1,000 600000 Havo 340 0,13 4400 Endi sferik to‘lqinlarni tekshiraylik. Tarqatuvchi sirtning o‘lchamlari to‘lqin uzunligiga nisbatan kichiklashib borganda to‘lqin fronti sezilarli darajada egrilashadi. Bunga sabab shuki, tebranish energiyasi tarqatuvchidan hamma tomonga qarab tarqaladi. Hodisani quyidagi sodda misoldan yaxshiroq tushunib olish mumkin. Suv yuziga uzun yog`och tushib ketdi, deb faraz qilaylik. Buning natijasida paydo bo‘lgan to‘lqinlar yog`ochning ikki tomoniga parallel qatorlar holida tarqaladi. Suvga kichkina tosh tashlanganda esa ahvol boshqacharoq bo‘lib, bunda to‘lqinlar 30 kontsentrik doiralar ko‘rinishida tarqaladi. Yog`och, suv sirtidagi to‘lqin uzunligiga qaraganda kattadir; undan uzoqlashayotgan to‘lqinlarning parallel qatorlari yassi to‘lqinlarning ko‘rgazmali modelidan iborat bo‘ladi. Toshning o‘lchamlari esa kichik; u tushgan joydan tarqaladigan doiralar bizga sferik to‘lqinlarnnng modelini beradi. Sferik to‘lqinlar tarqalayotgan vaqtda to‘lqin frontining sirti uning radiusi kvadratiga proporsional ravishda ortib boradi. Tovush manbaining quvvati o‘zgarmaganda r radiusli sferik sirtning har bir sm 2 yuzasi orqali oqib o‘tuvchi energiya 2 r ga teskari proporsionaldir. Tebranish energiyasi amplitudaning kvadratiga proporsional bo‘lganligi uchun, ravshanki, sferik to‘lqinda tebranish amplitudasi tovush manbaidan o‘lchangan masofaning birinchi darajasiga teskari proporsional ravishda kamayishi kerak. Demak, sferik to‘lqinning tenglamasi quyidagi ko‘rinishga ega bo‘ladi: s r t r a sin (2.5) Download 0.95 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: |
Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling
ma'muriyatiga murojaat qiling