- Nizomiy nomidagi TDPU
- O'zbak tili va adabiyoti fakulteti
- O'zbek tili va adabiyoti ta'lim yo'nalishi
- 405-guruh talabasi
- Shaydullayeva Nafisa
- G‘AZAL JANRI
- TAHLILI
- REJA:
- G‘azal janri tarixi.
- Turkiy adabiyotda g‘azalning ilk namunalari.
- G‘azalning milliy xususiyatlari.
- G‘azal mahabbat mavzusida bo‘lib, oshiqning ma`shuqaga nisbatan otashin sevgisi tasviridan iborat. Ammo har bir baytda qandaydir mustaqillik, alohidalik seziladi, ya`ni keyingi bayt oldingi bayt mazmunining davomi emas. Baytlar mazmunini qisqacha ifodalasak, quyidagi manzara hosil bo‘ladi:
- 1-bayt: Sening jamoling guldan go‘zal.
- 2-bayt: La`l lablaringni ko‘nglim orzu qiladi
- 3-bayt: Sensiz hayot kerak emas.
- 4-bayt: Eshiging tuprog‘i jannatdan afzal.
- 5-bayt: Meni tashlab ketma.
- 6-bayt: Boshim uzun sochingga fido.
- 7-bayt: Men sarvi qadding bandasiman.
- Ko‘rinadiki, har bir baytda g‘azalning asosiy mavzusi bo‘lgan muhabbat bilan bog‘liq masalalarning ma`lum bir tomoni ochiladi, hatto bir qarashda tasodifiy fikr-mulohazalar keltirganday tuyuladi. Shunday holni boshqa o‘zbek shoirlarining g‘azallarida ham ko‘rish mumkin. G‘azalning kompozitsion jihatdan ikkinchi turi yakpora g‘azaldir. Yakpora so‘zi “butun”, “yaxlit” degan ma`nolarni bildiradi.
- Yakpora g‘azallarda baytlararo munosabat parokanda g‘azallarning aksi bo‘lib, matla`da biror kechinma yoki holat qalamga olinadi-da, keyingi baytlarda ana shu kayfiyat va kechinma yoki u bilan bog‘liq masalalar izchil tasvirlanadi.Yakpora g‘azallardagi har bir bayt o‘zidan avvalgi baytning bevosita davomi bo‘lib, g‘azaldan biror baytni olib tashlash ham, baytlarrning o‘rnini almashtirish ham mumkin emas. Agar shunday hol sodir bo‘lsa, baytlarni mantiqiy jihatdan bog‘lab turgan ip uzilib, g‘azal mazmunida g‘alizlik yuzaga keladi
Do'stlaringiz bilan baham: |
