Algaritmik til haqida tushuncha

Algaritmik til haqida tushuncha

Tayyorladi:Raimova Mahfuza

Reja:

Algoritm va unga qoyiladigan talablar

• Algoritmlarning berilish usullari
• Algoritmik til haqida qisqa malumot

algoritm deb qo‘yilgan masalani to‘la hal uchun ijrochining bajarishi lozim bo‘lgan amallar ketma-ketligining qat’iy tartibiga aytiladi.Yuqorida uch hil ko‘rinishdagi algoritmga misollar keltirildi.Ularning bilim darajasi o‘rtacha bo‘lgan ixtiyoriy o‘quvchi bajara oladi, Chunki bu algortimlarda uning uchun tushunarli bo‘lgan so‘zlar va formulalardan foydalanilgan. Informatika fani odatda algortimlarning ijrochisi deganda EXM ni nazarda tutadi. EXM yuqoridagi usullarda ifodalangan algortimlarni tushunmasligi mumkin. Demak biz turli masalalarning yechish algortimlarni EXM larga tushunarli ko‘rinishda ifodalash uchun qo‘shimcha vositaga muxtoj bo‘lib qoldik. Shunday vosita bo‘lib algoritmik til xizmat qiladi. Ko’pincha algoritm va algoritmik til tushunchalarini chalkashtirib qo‘yishadi yoki bir xil narsa deb qarashadi. Bu noto‘g‘ri. Algoritmik til deb algoritmlarni ijrochiga tushunarli va bir xil ko‘rinishda ifodalash uchun zarur bo‘lgan belgilar va qonun-qoidalar majmuasiga aytiladi. Algoritmik tillarni ko‘pincha dasturlash tillari deb xam yuritiladi. Xozirgi vaqtda zamonaviy EXM lar uchun ko‘plab dasturlash tillari ishlab chiqilgan bo‘lib, hammasining o‘ziga yarasha imkoniyatlari hamda qonun-qoidalari mavjud. BEYSIK, TURBO PASKAL, FORTRAN, SI dasturlash tillari.

Paskal

Hozirgacha TURBO PASKAL ning 7 dan ortiq versiyalari ishlab chiqilgan bolib, ular halq xojaligining turli tarmoqlari masalalarini Yechishda keng foydalanilmoqda. Jahondagi etuk dasturchilarning kopchiligi shu tilda ijod qilishgan. TURBO PASKAL dasturlash tili EHM dasturiy taminotini hamda turli amaliy xarakterdagi dasturlar dastasini yaratishda eng kop qollaniladigan dasturlash tillaridan biri bolib qolmoqda. Biz ushbu qollanmada TURBO PASKAL orniga soddagina qilib PASKAL sozidan foydalanamiz.
Algoritmni 3 xil kurinishida qurish mumkin.
A) Algoritmni sozlar orqali qurish. Bunda algoritmning har bir buyruq-amali ijrochiga tushunarli bolgan sozlar orqali ifodalanadi.
B) Matematik formulalar usuli. Bu usulda algoritmning har bir amali
matematik formula yordamida hosil qilinadi. Algoritm amallar ifodalashda
oddiy matematik yozuvlardan foydalanish mumkin.
S) Blok-sxemalar usuli. Bunda algoritmning har bir buyrugi maxsus geometrik
shakllar yordamida ifodalanadi. Blok-sxemalarni qurishda 1-jadvaldagi shakllardan
Ularning bilim darajasi ortacha bolgan ixtiyoriy oquvchi bajara oladi, Chunki bu algortimlarda uning uchun tushunarli bolgan sozlar va formulalardan foydalanilgan. Informatika fani odatda algortimlarning ijrochisi deganda EXM ni nazarda tutadi. EXM yuqoridagi usullarda ifodalangan algortimlarni tushunmasligi mumkin. Demak biz turli masalalarning yechish algortimlarni EXM larga tushunarli korinishda ifodalash uchun qoshimcha vositaga muxtoj bolib qoldik. Shunday vosita bolib algoritmik til xizmat qiladi. Kopincha algoritm va algoritmik til tushunchalarini chalkashtirib qoyishadi yoki bir xil narsa deb qarashadi. Bu notogri. Algoritmik til deb algoritmlarni ijrochiga tushunarli va bir xil korinishda ifodalash uchun zarur bolgan belgilar va qonun-qoidalar majmuasiga aytiladi. Algoritmik tillarni kopincha dasturlash tillari deb xam yuritiladi. Xozirgi vaqtda zamonaviy EXM lar uchun koplab dasturlash tillari ishlab chiqilgan bolib, hammasining oziga yarasha imkoniyatlari hamda qonun-qoidalari mavjud. BEYSIK, TURBO PASKAL, FORTRAN, SI dasturlash tillari ana shular jumlasidandir. Bu tillar imkoniyatlarining turlichaligi bilan bir-birlaridan farq qiladilar. Masalan, BEYSIK algoritmik tili organish uchun sodda va qulay bolib, unchalik murakkab bolmagan injenerlik masalalari uchun moljallangan.
Bu tillar imkoniyatlarining turlichaligi bilan bir-birlaridan farq qiladilar. Masalan, BEYSIK algoritmik tili o‘rganish uchun sodda va qulay bo‘lib, unchalik murakkab bo‘lmagan injenerlik masalalari uchun mo‘ljallangan. PASKAL tili esa dastur yozish jarayonida yo‘l qo‘yilishi mumkin bo‘lgan hatoliklarning oldini olish, yangi tipdagi funksiyalarni aniqlash, yangi tipdagi ma’lumotlarni hosil qilish, rekursiv funksiyalar bilan ishlash, grafik imkoniyatlarining kengligi va boshqa ko‘plab hususiyatlari bilan boshqa tillardaq farq qiladi. Bundan tashqari bu til zamonaviy DELPHI ( «Delphi» haqida referat ) dasturlash muhitini o‘rganish uchun asosiy poydevor hisoblanadi. PASKAL dasturlash tiliga 1069 yilda Tsyurixdagi informatika institutining hisoblash texnikasi bo‘yicha mutaxassisi Nikolas Virt asos solgan. 1981 yilda bu tilning halqaro standart versiyasi taklif qilingan. IBM PC kompyuterlari uchun BORLAND firmasi PASKAL tilining TURBO PASKAL versiyasi ishlab chiqildi. Hozirgacha TURBO PASKAL ning 7 dan ortiq versiyalari ishlab chiqilgan bo‘lib, ular halq xo‘jaligining turli tarmoqlari masalalarini Yechishda keng foydalanilmoqda. Jahondagi etuk dasturchilarning ko‘pchiligi shu tilda ijod qilishgan. TURBO PASKAL dasturlash tili EHM dasturiy ta’minotini hamda turli amaliy xarakterdagi dasturlar dastasini yaratishda eng ko‘p qo‘llaniladigan dasturlash tillaridan biri bo‘lib qolmoqda. Biz ushbu qo‘llanmada TURBO PASKAL o‘rniga soddagina qilib PASKAL so‘zidan foydalanamiz.